Nếu nông nghiệp đưa Việt Nam từ đói nghèo thành nước đang phát triển; công nghiệp giúp vào nhóm thu nhập trung bình cao thì khoa học công nghệ sẽ là chìa khóa để thành nước phát triển, Thủ tướng nói khi đối thoại với CEO WEF.
Chiều 26/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự phiên đối thoại chính sách 60 phút cùng ông Stephan Mergenthaler, Giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế (WEF) trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế mùa thu năm 2025 tại TP HCM.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đối thoại chính sách 60 phút cùng CEO WEF Stephan Mergenthaler chiều 26/11. Ảnh: VGP
Trong câu hỏi đầu tiên, ông Stephan đề cập mục tiêu của Việt Nam trở thành nền kinh tế phát triển vào 2045. Giả sử cuộc trò chuyện đang diễn ra vào thời điểm ấy, CEO WEF mời Thủ tướng nhìn lại và đúc kết yếu tố then chốt dẫn đến thành công.
Trả lời theo cách tư duy này, Thủ tướng cho rằng việc nhìn về quá khứ giúp rút ra bài học kinh nghiệm, hướng đến tương lai. Năm 2025, Việt Nam kỷ niệm 80 năm Quốc Khánh, 50 năm Giải phóng miền Nam – Thống nhất đất nước. Trong quãng thời gian đó, đất nước trải qua 40 năm chiến tranh, khoảng 30 năm bị cấm vận.
“Ngài có thể hình dung khó khăn, thách thức của chúng tôi đến mức độ nào”, Thủ tướng nói. Tuy nhiên, ông khẳng định Việt Nam không sống trong quá khứ mà chọn gác lại, tôn trọng khác biệt, khai thác điểm tương đồng, hướng tới tương lai.
Trên hành trình phát triển, nông nghiệp giúp Việt Nam từ nước đói nghèo đến đủ ăn, kém phát triển thành đang phát triển. Tiếp đến, công nghiệp giúp đất nước từ đang phát triển dần tiệm cận với thu nhập trung bình cao.
“Chúng tôi xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo sẽ giúp Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045”, Thủ tướng khẳng định. Ông xác nhận mục tiêu 2045 rất thách thức nhưng “không thể không làm”, để người dân ấm no, hạnh phúc vật chất lẫn tinh thần.
Phát biểu của Thủ tướng về quá trình đưa Việt Nam thoát nghèo đói thành nước phát triển vào 2045 tại phiên đối thoại ở WEF ngày 26/11. Video: BTC
Ông Stephan nối tiếp cuộc trao đổi bằng những thách thức từ bên ngoài như căng thẳng địa chính trị, gián đoạn chuỗi cung ứng, biến đổi khí hậu. Bối cảnh này khiến khả năng phục hồi quốc gia trở thành yếu tố rất quan trọng cho thành công lâu dài. Vì vậy, ông đề nghị Thủ tướng làm rõ các yếu tố này của Việt Nam.
Thủ tướng dẫn ghi nhận từ Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) vừa diễn ra ở Nam Phi, đánh giá thế giới đang đối diện nhiều thách thức như ông Stephan nêu.
Cùng với đó, các rủi ro an ninh phi truyền thống đang nổi lên, như thảm họa thiên nhiên, già hóa dân số, cạn kiệt tài nguyên, an ninh mạng, sự phát triển của AI đe dọa công ăn việc làm, cạnh tranh chiến lược đang thu hẹp không gian phát triển. “Có thể nói rủi ro thế giới rất lớn. Nhưng chúng tôi không bi quan, nhìn thấy thời cơ và thuận lợi”, Thủ tướng nhận định.
Ông chỉ ra thế giới có phân cực, phân mảnh nhưng hòa bình hợp tác phát triển vẫn là xu thế chủ đạo. Đồng thời, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và xanh đang là động lực chung của kinh tế thế giới, góp phần hạn chế các thách thức toàn cầu đang gặp phải.
Đến nay, Việt Nam vẫn tăng trưởng, nợ công giảm từ 56% GDP xuống còn 36% GDP năm nay. Quy mô nền kinh tế, thu nhập bình quân đầu người tăng, ổn định chính trị trật tự an toàn xã hội tốt, vị thế uy tín trên trường thế giới gia tăng. Việt Nam vượt qua những thách thức nhờ sự lãnh đạo của Đảng, sức mạnh đoàn kết từ nhân dân, kết hợp với sức mạnh thời đại, đường lối đối ngoại đúng đắn.
Liên quan đến chủ đề Diễn đàn Kinh tế Mùa thu là “Chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số”, điều phối viên muốn biết Thủ tướng xem chiến lược kép này là chìa khóa cho tăng trưởng dài hạn của Việt Nam ra sao.
Lãnh đạo Chính phủ tái khẳng định chuyển đổi xanh và chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, chiến lược, ưu tiên hàng đầu trong quá trình phát triển nhanh và bền vững. “Đây là hai mặt song song của một quá trình, có quan hệ mật thiết lẫn nhau, có thể nói là một vòng tuần hoàn kép”, Thủ tướng khẳng định.
Để triển khai, ông cho rằng phải bắt đầu từ nâng cao nhận thức để chuyển hóa thành hành động, bằng các giải pháp cụ thể, khả thi, hiệu quả. Tiếp đến, thể chế phải dẫn đường, biến những điểm nghẽn vướng mắc thành cạnh tranh quốc gia.
Song song, phát triển hạ tầng xanh (như năng lượng tái tạo), hạ tầng số (cơ sở dữ liệu, khả năng kết nối, khai thác), nền quản trị thông minh và huy động nguồn lực. Thủ tướng đúc kết Việt Nam sẽ tập trung đột phá về thể chế, hạ tầng, nhân lực.
Tiếp tục đào sâu giải pháp chuyển đổi kép của Việt Nam, CEO WEF đặt ra các câu hỏi về mức độ quan tâm, đầu tư của Việt Nam với các nhóm đối tượng như: doanh nghiệp vừa và nhỏ; startup và lực lượng thanh niên, lao động trẻ.
Với doanh nghiệp vừa và nhỏ, chiếm 95-97% tổng số doanh nghiệp, Thủ tướng đánh giá lực lượng này đóng góp lớn vào GDP và giải quyết nhiều việc làm. Gần đây, Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân tăng cường sự hỗ trợ. “Họ cần thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng về quản trị”, ông nói.
Trong khi đó, các phong trào khởi nghiệp được phát động mạnh mẽ ngay từ lứa tuổi sinh viên, với nhiều hỗ trợ về pháp lý, nguồn lực, tư duy, cách làm, để họ tự tin lập nghiệp, đổi mới sáng tạo nhiều hơn. Theo ông, người dân Việt Nam nói chung và thanh niên nói riêng đam mê những cái mới, mong muốn đóng góp sự phát triển đất nước. Do đó, cách làm ở đây là lấy lòng yêu nước làm gốc và “thổi hồn” vào đó bằng thể chế, nguồn lực, sự quan tâm.
“Tóm lại, vừa nâng cao nhận thức, giúp họ tự tin, hỗ trợ nguồn lực để họ có không gian sáng tạo, cống hiến hết mình. Người trẻ cần không gian sáng tạo. Trong sáng tạo thì phải chấp nhận rủi ro. Và trong rủi ro phải có chính sách bảo vệ họ theo tinh thần ‘lợi ích hài hòa – rủi ro chia sẻ’”, Thủ tướng nêu.
Ông Stephan Mergenthaler cho rằng đó là một quan điểm rất “tuyệt vời”. Cuộc đối thoại còn mở rộng đến vai trò của Việt Nam trong tầm nhìn khu vực Đông Nam Á cũng như đóng góp vào các nỗ lực đối thoại, giải quyết các xung đột toàn cầu.
Trả lời các câu hỏi này, Thủ tướng nhận định ASEAN rất năng động, tâm điểm của tăng trưởng. Đặc trưng cốt lõi nơi đây là đoàn kết thống nhất trong đa dạng, điều nên tiếp tục phát huy. ASEAN cùng chung tầm nhìn phát triển nhanh và bền vững. Để đạt được, cần 4 yếu tố: đoàn kết thống nhất; hợp tác và chia sẻ; kết hợp sức mạnh khu vực với sức mạnh thời đại với trụ cột khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số; khai thác tối đa những điểm chung để văn hóa trở thành sức mạnh và đặc điểm riêng của khối.
Liên quan đến “tinh thần đối thoại”, cũng sẽ là chủ đề chính tại WEF Davos sắp tới, Thủ tướng cho rằng trong bối cảnh thế giới với chính trị phân cực, kinh tế phân tách, thể chế phân mảnh, phát triển phân hóa, đối thoại là vô cùng cần thiết, nhằm củng cố lòng tin.
Theo ông, để đối thoại thành công, cần kích hoạt các giá trị chung, cùng tinh thần công bằng, tôn trọng lẫn nhau, kiên trì nguyên tắc rằng mọi xung đột đều phải giải quyết bằng biện pháp hòa bình thông qua đối thoại. Việt Nam cũng thể hiện vai trò tấm gương đối thoại, không quên quá khứ nhưng gác lại quá khứ, tôn trọng sự khác biệt, khai thác điểm đồng (điểm chung).
“Chúng tôi sẵn sàng cùng WEF và các đối tác để thúc đẩy đối thoại tại những nơi xung đột, những nơi còn có nghi ngờ, chưa có lòng tin để mang lại hòa bình, hợp tác và phát triển cho tất cả các nước, không người dân bị bỏ lại phía sau”, Thủ tướng nói.
Diễn đàn Kinh tế mùa thu do UBND TP HCM chỉ đạo, Trung tâm Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (HCMC C4IR) chủ trì, phối hợp cùng các cơ quan, bộ ngành và WEF tổ chức. Diễn đàn được phát triển từ Diễn đàn Kinh tế TP HCM thường niên của địa phương, theo mô hình đồng hành cùng WEF.
Tên gọi “Diễn đàn Kinh tế mùa thu” được lấy cảm hứng từ nối tiếp thời gian WEF tổ chức Diễn đàn chính tại Davos (Thụy Sĩ) vào mùa xuân hàng năm và tại Đại Liên/Thiên Tân (Trung Quốc) vào mùa hè. Tại buổi tiếp CEO WEF Stephan Mergenthaler trưa 26/11, Thủ tướng đề nghị WEF nghiên cứu, xem xét đề xuất của Việt Nam về việc đưa Diễn đàn Kinh tế mùa Thu thành sự kiện thường niên của WEF, tương tự WEF Đại Liên/Thiên Tân.
