Category: Quốc tế

Hơn 650 công ty Mỹ đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản năm nay, cho thấy sức ép với doanh nghiệp ngày một lớn.

Ngày 13/11, hãng nghiên cứu S&P Global công bố số liệu cho thấy tổng số đơn xin bảo hộ phá sản tại Mỹ 10 tháng đầu năm là 655 trường hợp. Chỉ riêng tháng 8, số đơn nộp lên là 76 – tháng cao nhất kể từ năm 2020.

Năm ngoái, số doanh nghiệp Mỹ xin phá sản là 687 – cao nhất 14 năm. Giới phân tích cho rằng số liệu năm nay đang trên đà vượt mốc này.

Dù tác động đầy đủ của chính sách thuế nhập khẩu vẫn chưa chắc chắn, nhiều doanh nghiệp Mỹ chật vật vì chi phí đầu vào tăng. Việc này khiến người tiêu dùng thu nhập thấp gặp khó, trong bối cảnh lạm phát dai dẳng và thị trường lao động suy yếu.

Bên trong một nhà máy sản xuất xe hơi tại South Carolina (Mỹ). Ảnh: Reuters

Lĩnh vực công nghiệp dẫn đầu số xin phá sản, với 98 đơn. Việc này phản ánh mức độ dễ tổn thương từ nguy cơ gián đoạn nguồn cung do thuế nhập khẩu. Theo sau là nhóm hàng tiêu dùng không thiết yếu, với 80 đơn.

Tình hình này cũng khiến nhiều ngân hàng lớn tại Mỹ lo ngại. Hồi tháng 9, đại lý xe hơi Tricolor nộp đơn xin phá sản, khiến JPMorgan phải xóa khoản nợ 170 triệu USD. CEO Jamie Dimon nhận định hiện tại “không phải là thời điểm tốt đẹp nhất” với nhà băng này.

Cũng trong tháng đó, hãng sản xuất linh kiện ôtô First Brands xin phá sản sau khi công bố khoản nợ hơn 10 tỷ USD. Tình hình tài chính của công ty này xuống dốc nhanh đến mức các chủ nợ trái phiếu bị sốc.

Theo báo cáo của S&P năm 2021 và 2022, Mỹ có tổng cộng 777 vụ phá sản, tức bình quân khoảng 388 công ty đóng cửa mỗi năm. Đây cũng là giai đoạn lãi suất tại đây thấp, do Fed cần kích thích kinh tế trong đại dịch.

Sang 2023, con số này tăng vọt lên 635 trường hợp và tiếp tục đi lên trong năm ngoái, khi Fed liên tục nâng lãi suất. Năm ngoái, S&P cho biết có ít nhất 30 doanh nghiệp nộp đơn xin bảo hộ phá sản có khoản nợ 1 tỷ USD trở lên. Một số vụ lớn gồm hãng sản xuất hộp đựng thực phẩm Tupperware , chuỗi nhà hàng Red Lobster , hãng hàng không Spirit Airlines, chuỗi bán lẻ đồ tổ chức tiệc Party City và hãng bán lẻ mỹ phẩm Avon Products.

Mỹ và Thụy Sĩ vừa công bố đạt thỏa thuận thương mại, với mức thuế nhập khẩu giảm từ 39% xuống 15%.

Ngày 14/11, Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer cho biết trên CNBC rằng đã đạt thỏa thuận thương mại với Thụy Sĩ. “Họ sẽ đưa nhiều hoạt động sản xuất đến Mỹ, từ dược phẩm, luyện vàng đến thiết bị đường ray. Chúng tôi rất hào hứng với thỏa thuận này và những gì nó mang lại cho ngành sản xuất Mỹ”, ông nói.

Cùng ngày, trong một bài đăng trên X, chính phủ Thụy Sĩ cho biết thuế nhập khẩu sẽ được giảm từ 39% về 15%. Bộ trưởng Kinh tế Thụy Sĩ sau đó tiết lộ theo thỏa thuận, nước này sẽ đầu tư 200 tỷ USD vào Mỹ cho đến năm 2028. Các khoản lớn nhất sẽ thuộc lĩnh vực dược phẩm và công nghệ y tế. Đầu năm nay, đại gia dược phẩm Thụy Sĩ Roche đã cam kết rót 50 tỷ USD vào Mỹ.

Cờ Thụy Sĩ tại cảng ở Geneva tháng 3/2024. Ảnh: Reuters

Thụy Sĩ cũng sẽ giảm thuế nhập khẩu cho nhiều hàng hóa Mỹ, trong đó có toàn bộ sản phẩm công nghiệp, cá, hải sản và nông sản “không nhạy cảm”. “Theo thỏa thuận, Thụy Sĩ sẽ miễn thuế nhập khẩu cho 500 tấn thịt bò Mỹ, 1.000 tấn thịt bò rừng và 1.500 tấn thịt gia cầm”, thông báo của chính phủ Thụy Sĩ cho biết.

Greer nói rằng các chi tiết của thỏa thuận “đã được đàm phán từ tháng 4” và sẽ được công bố trên website của Nhà Trắng. Thỏa thuận trên đồng nghĩa thuế nhập khẩu Mỹ áp với Thụy Sĩ hiện tương đương Liên minh châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc. “Cũng như tất cả thỏa thuận khác, chúng tôi vẫn giữ thuế nhập khẩu, để kiểm soát thâm hụt thương mại”, Greer giải thích.

Hồi tháng 7, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo áp thuế 39% lên hàng hóa Thụy Sĩ, sau khi phái đoàn nước này không đạt được thỏa thuận trong các cuộc đàm phán tại Washington. Đây là một trong những mức thuế cao nhất mà Mỹ áp với các đối tác thương mại.

Là nền kinh tế xuất khẩu, Thụy Sĩ chịu ảnh hưởng lớn từ các mức thuế này. Tháng trước, giới chức Thụy Sĩ hạ dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2026, cho biết các ngành công nghiệp đang chịu “sức ép nặng nề” từ thuế nhập khẩu của Mỹ. Các sản phẩm xuất khẩu lớn nhất của Thụy Sĩ gồm đồng hồ, dược phẩm, kim loại quý, hàng xa xỉ, chocolate và mỹ phẩm.

Đồng franc Thụy Sĩ đã tăng 0,4% so với USD sau khi thỏa thuận được công bố.

Khả năng Fed giảm lãi tháng 12 ngày càng mong manh, khiến giá vàng thế giới có thời điểm mất gần 140 USD một ounce phiên cuối tuần.

Chốt phiên giao dịch 14/11, giá vàng thế giới giao ngay giảm 90 USD xuống 4.080 USD. Trong phiên, giá có thời điểm xuống sát 4.030 USD.

Giá vàng thế giới lao dốc trong phiên giao dịch 14/11. Ảnh: Kitco

Thị trường đi xuống sau bình luận của nhiều quan chức Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed), cho thấy khả năng giảm lãi suất tháng 12 càng mong manh. “Giá vàng và bạc đi xuống do xác suất Fed giảm lãi tháng 12 ngày càng thấp”, David Meger – Giám đốc Giao dịch Kim loại quý tại High Ridge Futures nhận định.

Đợt đóng cửa dài nhất lịch sử của chính phủ Mỹ đã kết thúc hôm 13/11. Tuy nhiên, nó cũng đã tạo ra khoảng trống dữ liệu, khiến Fed và các nhà đầu tư rơi vào tình trạng thiếu thông tin trước cuộc họp chính sách tháng tới. Nhà đầu tư hiện kỳ vọng các số liệu mới cho thấy nền kinh tế chậm lại, giúp Fed có dư địa giảm lãi, từ đó tăng sức hấp dẫn cho vàng.

Dù vậy, hy vọng này đang ngày càng mong manh khi quan chức Fed đưa ra lập trường thận trọng về khả năng tiếp tục nới lỏng. Mới nhất là phát biểu của Jeffrey Schmid -Chủ tịch Fed Kansas, rằng “tiếp tục cắt giảm lãi suất không thể khắc phục những rạn nứt trên thị trường lao động, nhiều khả năng gây ra bởi những thay đổi mang tính cấu trúc trong công nghệ và chính sách nhập cư”.

Công cụ theo dõi lãi suất CME FedWatch cho thấy thị trường hiện dự báo khả năng giảm lãi trong cuộc họp tháng tới chỉ là gần 46%, giảm so với 50% hồi đầu tuần.

“Khi nhận yêu cầu nộp thêm tiền ký quỹ (margin call), nhà đầu tư thường sẽ tìm cách đóng mọi vị thế. Đây cũng là một phần nguyên nhân ngay cả vàng cũng giảm giá dù tâm lý né tránh rủi ro đang tồn tại”, Fawad Razaqzada – nhà phân tích thị trường tại FOREX.com nhận định.

Ngoài vàng, các kim loại quý khác cũng mất giá phiên cuối tuần. Bạc giảm 2,8% về 50,8 USD một ounce. Bạch kim giảm 2,1% còn 1.547 USD, còn palladium mất gần 2,8%, chốt phiên ở 1.387 USD.

Dù vậy, tính chung cả tuần, giá các kim loại quý vẫn tăng. Riêng giá vàng đã tăng 2,3%.

Đại gia viễn thông Nhật Bản thoái vốn khỏi Nvidia trong bối cảnh nhiều ngân hàng cảnh báo bong bóng, làm dấy lên lo ngại cơn sốt AI đã đạt đỉnh.

Ngày 11/11, tại báo cáo tài chính quý, SoftBank cho biết đã bán toàn bộ 32,1 triệu cổ phiếu hãng chip Nvidia trong tháng 10. Việc này nhằm huy động vốn cho chiến lược trí tuệ nhân tạo (AI) quy mô lớn của CEO SoftBank Masayoshi Son . Ông là một trong những nhà đầu tư táo bạo nhất giới công nghệ.

SoftBank cần số tiền này cho nhiều sáng kiến, trong đó có dự án Stargate trị giá 500 tỷ USD để mở rộng năng lực trung tâm dữ liệu tại Mỹ và 40 tỷ USD cam kết rót vào OpenAI – công ty mẹ ChatGPT. Chi tiết khoản đầu tư này chưa được công bố.

Dù vậy, việc họ bán ra ở thời điểm này khiến nhiều nhà đầu tư ngờ vực định giá của ngành AI đang vượt xa giá trị thực tế. Cổ phiếu Nvidia phiên 11/11 giảm gần 3%, ngược chiều với thị trường chung. Hãng cung cấp dịch vụ đám mây AI CoreWeave cũng hạ dự báo doanh thu do một hợp đồng bị trì hoãn. Cổ phiếu hãng này vì thế mất tới 16%.

Vài tuần gần đây, cảnh báo về nguy cơ bong bóng AI ngày càng tăng khi CEO Morgan Stanley và CEO Goldman Sachs đều dự báo thị trường cổ phiếu có thể sắp điều chỉnh. Michael Burry – giám đốc quỹ nổi tiếng với khoản đặt cược thị trường nhà đất Mỹ rơi vào khủng hoảng 2008 – cũng dự báo cổ phiếu Nvidia và Palantir đi xuống.

CEO SoftBank Masayoshi Son là nhà đầu tư nổi tiếng trong giới công nghệ. Ảnh: Reuters

Một số nhà phân tích nói rằng việc thoái vốn cho thấy CEO Son nhìn ra đà tăng phi mã giúp vốn hóa hãng chip Mỹ cán mốc 5.000 tỷ USD tháng trước có thể đang hạ nhiệt. Cổ phiếu này đã tăng hơn 1.200% trong 3 năm qua.

Dù vậy, một số cũng chỉ ra SoftBank từng phán đoán sai về triển vọng của Nvidia. Họ đã bỏ lỡ hơn 100 tỷ USD lợi nhuận khi bán cổ phiếu hãng chip năm 2019, trước khi làn sóng AI xuất hiện. Sau đó, SoftBank đã mua lại cổ phiếu hãng này.

“Xét về thời điểm, khó có thể nói Masayoshi Son bán cổ phiếu Nvidia đúng lúc. Việc này chỉ đơn giản là phân bổ nguồn lực, huy động vốn để đặt cược ở nơi khác”, C J Muse – Giám đốc cấp cao tại Cantor Fitzgerald nhận định.

Ngoài cổ phần Nvidia, SoftBank cũng bán khoảng 9,2 tỷ USD cổ phiếu nhà mạng T-Mobile. Việc này giúp Son có thêm tiền củng cố tầm ảnh hưởng trong lĩnh vực AI đang khát vốn. “Việc chốt lời lúc này giúp ông ấy đảm bảo nguồn vốn cần thiết cho các ứng dụng AI và hạ tầng siêu lớn phía sau chúng, gồm OpenAI, Oracle và dự án Stargate”, Michael Ashley Schulman – Giám đốc đầu tư của Running Point Capital Advisors – nhận định.

Dù vậy, việc tăng đặt cược vào OpenAI sẽ khiến SoftBank liên quan nhiều hơn đến startup này. OpenAI đang là trung tâm của hàng loạt giao dịch phức tạp, khiến nhà đầu tư lo ngại bong bóng.

Năm nay, cổ phiếu SoftBank đã tăng hơn gấp đôi và ngày càng phụ thuộc vào mối quan hệ với OpenAI. Tháng trước, mã này tăng vọt sau thông tin startup tái cấu trúc để tách khỏi mô hình phi lợi nhuận ban đầu.

OpenAI đang xem xét niêm yết với định giá có thể lên tới 1.000 tỷ USD vào năm sau. Việc này hứa hẹn mang lại lợi nhuận khổng lồ cho các nhà đầu tư như Microsoft và SoftBank.

Định giá của OpenAI cũng giúp lợi nhuận ròng quý II của SoftBank tăng hơn gấp đôi. Tuy nhiên, hãng chưa công bố chi tiết về cách họ dự định tài trợ cho các dự án hạ tầng có tổng giá trị khoảng 1.400 tỷ USD. Startup này kỳ vọng doanh thu năm nay đạt 20 tỷ USD và gần đây đã rút lại phát biểu về việc cần vay vốn do chính phủ bảo lãnh.

Tuy nhiên, Vision Fund – quỹ đầu tư của SoftBank từng nhiều lần khiến tập đoàn này chịu khoản lỗ nặng vì hoạt động của mình. Vì thế, “thương vụ thoái vốn này chẳng khác nào một ván bài mạo hiểm”, Schulman kết luận.

Một số người tiêu dùng Trung Quốc giảm chi tiêu trong lễ hội khuyến mãi trực tuyến Lễ Độc thân do thu nhập eo hẹp, ưu đãi kém hấp dẫn.

Alice Zhang, nhân viên marketing 29 tuổi ở Quảng Châu đã bớt một nửa chi tiêu cho mùa mua sắm trực tuyến “Lễ Độc thân” 2025 so với năm ngoái, chỉ còn khoảng 3.000 nhân dân tệ (421 USD).

“Tôi chủ động cắt giảm”, Zhang nói. Cô chuyển sang những lựa chọn rẻ hơn và không sắm giày mới sau khi thu nhập thu hẹp hơn 20%.

Tương tự, Gao Liang, làm việc tại một câu lạc bộ thể hình và bơi lội ở Bắc Kinh, từng chi 3.000-5.000 nhân dân tệ mỗi năm dịp này để mua thực phẩm, quần áo và nhiều mặt hàng khác.

Nhưng năm nay, thu nhập của anh giảm 20% vì lượng khách đến câu lạc bộ ít hơn. Vì thế, anh chỉ định mua vài món quần áo, giày dép cần thiết nếu tìm được giá tốt. “Tôi nghĩ năm nay sẽ không chi nhiều. Thu nhập bấp bênh khiến tôi không muốn tích trữ đồ”, anh nói.

Theo Shi Xuebin, 42 tuổi, chủ một cửa hàng quần áo, người tiêu dùng đang có xu hướng thắt chặt chi tiêu. Theo cô, tâm lý “thích là mua ngay không cần nghĩ” giờ phai nhạt. “Tôi cảm thấy kinh tế năm nay không được tốt và mọi người đều tránh chi tiêu cho những thứ không thật sự cần thiết”, cô nhận định.

Công nhân trên dây chuyền phân loại các gói hàng tại kho của JD ở Bắc Kinh ngày 11/11. Ảnh: AFP

Giới phân tích cũng cho rằng tâm lý thận trọng chi tiêu là tình hình chung dịp khuyến mãi 11/11 tại Trung Quốc năm nay. Đây là chương trình kích cầu mua sắm trực tuyến, được Alibaba khởi xướng năm 2009 với tên gọi “Lễ Độc thân”.

Chi tiêu dịp này được giới phân tích và chuyên gia theo dõi sát sao như chỉ báo sức khỏe rộng hơn của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Năm nay, sự kiện kéo dài hơn 2024, không chỉ gói gọn ngày 11/11 mà bắt đầu từ 9/10 đến tuần này.

Tính đến 31/10, tổng giá trị giao dịch của Lễ Độc thân đạt hơn 1.000 tỷ nhân dân tệ (140 tỷ USD), theo nhà cung cấp dữ liệu bán lẻ Syntun. Trong khi đó, cùng kỳ 2024, sự kiện này ghi nhận doanh số 1.440 tỷ nhân dân tệ.

Quyết định khởi động sớm sự kiện là một phần trong nỗ lực của các nhà bán lẻ trực tuyến, nhằm bù đắp cho tình hình tiêu dùng ảm đạm, theo Shaun Rein, Giám đốc điều hành China Market Research Group. “Đây là nỗ lực của các ông lớn thương mại điện tử như Alibaba, JD để kích cầu, nhưng sẽ không dễ”, ông nói.

Thúc đẩy cầu nội địa bằng tiêu dùng và đầu tư doanh nghiệp cũng là ưu tiên hàng đầu của chính quyền Trung Quốc. Tuy nhiên, các nhà kinh tế đánh giá chi tiêu cho các mặt hàng giá trị lớn vẫn ảm đạm khi người dân siết hầu bao, chỉ tập trung vào nhu yếu phẩm và hàng hóa giá cả phải chăng.

Zhang Shijun, 45 tuổi, làm việc tại một cơ sở đào tạo nghề ở Bắc Kinh định mua vài món quần áo cho gia đình vào mùa đông sắp tới. “Ngoài nhu yếu phẩm hàng ngày, tôi không cần mua thêm món lớn nào”, ông cho biết.

“Niềm tin của hộ gia đình vẫn ở mức khá thấp”, Lynn Song, chuyên gia kinh tế trưởng Trung Quốc đại lục của ngân hàng đầu tư ING (Hà Lan), nhận định.

Ngoài ra, sức hút của Lễ Độc thân cũng giảm do chính phủ Trung Quốc đã tổ chức hoạt động kích cầu lớn, thông qua chương trình trợ giá “thu cũ đổi mới” cho người dân cần sắm đồ gia dụng hoặc xe cộ. “Lý do rất đơn giản, rằng nếu bạn đã mua máy giặt mới với giá ưu đãi từ đầu năm thì dù giảm sâu thế nào đi nữa bạn cũng khó có nhu cầu mua thêm”, ông Song của ING giải thích.

Chưa kể một số người tiêu dùng bớt hào hứng trước độ hấp dẫn của lễ hội 11/11, theo Yaling Jiang, nhà phân tích tiêu dùng độc lập. “Nhiều người phàn nàn mức độ giảm giá năm nay không thật sự lớn”, bà nói.

Zhang Jing, 29 tuổi, sống tại Thượng Hải nói “không mua gì cả” dịp này do các chương trình giảm giá không còn hấp dẫn. Theo cô, khuyến mãi trên nền tảng trực tuyến ngày càng phức tạp, đòi hỏi khách hàng phải thu thập nhiều loại phiếu giảm giá hoặc kết hợp đơn theo thứ tự nhất định để được giảm giá. “Tôi chưa bao giờ tham gia những quy tắc rắc rối như vậy, dù chỉ một lần”, cô nói.

Với những người vẫn sẵn sàng chi tiêu, các mặt hàng làm đẹp và chăm sóc sức khỏe, được gọi là nhóm “nhìn đẹp, cảm thấy tốt”, dự báo sẽ bán chạy hơn năm nay, theo Jacob Cooke, CEO của WPIC Marketing + Technologies.

Để mở rộng cơ hội tăng trưởng trong bối cảnh chi tiêu nội địa thận trọng, các ông lớn thương mại điện tử đang tìm cách mở rộng bán hàng ra nước ngoài, theo báo cáo tháng trước của Bain & Company. Taobao (thuộc Alibaba) đang triển khai chương trình Lễ Độc thân tại 20 quốc gia, quy mô mở rộng đáng kể so với trước.

Do Mỹ chấm dứt cơ chế miễn thuế “de minimis” với các lô hàng nhỏ, ảnh hưởng đến Shein và Temu, các công ty Trung Quốc đang tập trung nhiều hơn vào các thị trường Đông Nam Á như Thái Lan, Việt Nam và Philippines.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự báo thế giới khó đạt các mục tiêu khí hậu và nhu cầu dầu sẽ tiếp tục tăng trong hơn 20 năm nữa.

Ngày 12/11, IEA công bố báo cáo Triển vọng Năng lượng Thế giới. Trong đó, IEA cho rằng nếu chính sách hiện tại được duy trì, nhu cầu dầu sẽ đạt 113 triệu thùng mỗi ngày vào 2050, tăng khoảng 13% so với năm ngoái.

Việc này đồng nghĩa nhu cầu dầu toàn cầu có thể tiếp tục tăng hơn 20 năm nữa. Đây là bước ngoặt so với những dự báo trước đó về quá trình chuyển đổi nhanh sang năng lượng sạch. IEA cũng cảnh báo thế giới nhiều khả năng không đạt các mục tiêu khí hậu.

Trong báo cáo lần này, Cơ quan Năng lượng Quốc tế sử dụng kịch bản chính sách hiện hành, chỉ tính đến các quy định đã được ban hành, không gồm mục tiêu khí hậu. Lần gần nhất họ sử dụng cách tính này là 2019, sau đó chuyển sang các dự báo phù hợp với mục tiêu trung hòa carbon năm 2050.

Kho lưu trữ dầu thô nhập khẩu ở Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc hồi tháng 8. Ảnh: AFP

Dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden, IEA từng ước tính nhu cầu dầu toàn cầu sẽ đạt đỉnh trong thập niên này. Họ cho rằng các nước không cần đầu tư thêm vào dầu khí nếu thế giới muốn đạt mục tiêu khí hậu. Cơ quan này từng dự định đánh giá các mục tiêu khí hậu quốc gia giai đoạn 2031-2035, nhưng đến nay chưa đủ dữ liệu vì quá ít nước nộp kế hoạch cụ thể.

Báo cáo cũng ghi nhận số quyết định đầu tư cho các dự án khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) mới tăng vọt trong 2025. Theo kịch bản chính sách hiện hành, quy mô thị trường LNG toàn cầu sẽ tăng từ 560 tỷ m3 năm 2024 lên 1.020 tỷ m3 vào 2050. Việc này được thúc đẩy bởi nhu cầu điện ngày càng cao do sự phát triển của trung tâm dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI).

Hoạt động IEA được tài trợ bởi các quốc gia thành viên, trong đó Mỹ là nước đóng góp lớn nhất. Phân tích và dữ liệu của cơ quan này là cơ sở cho chính sách năng lượng của nhiều chính phủ và doanh nghiệp trên thế giới. Dù vậy, IEA gần đây bị Mỹ chỉ trích vì tập trung vào các chính sách năng lượng sạch, trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump kêu gọi doanh nghiệp nước này tăng khai thác dầu khí.

Giá vàng thế giới lên cao nhất 3 tuần, chỉ số DJIA cũng lập kỷ lục nhờ khả năng chính phủ Mỹ mở cửa trở lại.

Chốt phiên giao dịch 12/11, giá vàng thế giới giao ngay tăng 68 USD lên 4.194 USD một ounce. Trong phiên, giá có thời điểm lên 4.208 USD, cao nhất kể từ phiên 21/10..

Thị trường khởi sắc khi lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ giảm trước thềm cuộc bỏ phiếu của Hạ viện để mở cửa lại chính phủ. Việc này sẽ giúp nước này tiếp tục công bố báo cáo kinh tế và củng cố kỳ vọng Cục Dự trữ liên bang (Fed) giảm lãi suất tháng 12.

Giá vàng thế giới tăng mạnh trong phiên 12/11. Đồ thị: Kitco

Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm giảm 1% xuống thấp nhất 1 tuần. “Chính phủ sẽ mở lại. Thị trường đang chờ đợi các báo cáo kinh tế, nhiều khả năng chỉ ra Mỹ đang suy yếu”, Bart Melek – Giám đốc chiến lược hàng hóa tại TD Securities nhận định.

Chính phủ Mỹ đã đóng cửa 42 ngày – dài nhất lịch sử. Việc này gây sức ép lên nền kinh tế, khiến nhiều báo cáo bị trì hoãn, buộc giới chức và thị trường dựa vào các chỉ số do tư nhân công bố để đánh giá tình trạng của quốc gia.

Báo cáo của công ty ADP tuần này cho thấy các công ty tư nhân đã cắt giảm trung bình 11.250 việc làm mỗi tuần trong giai đoạn 27/9-25/10. Việc này cho thấy thị trường lao động vẫn đang yếu đi.

Nhà đầu tư hiện dự báo xác suất Fed giảm lãi trong phiên họp tháng 12 là 65%. Vàng có xu hướng diễn biến tốt trong môi trường lãi suất thấp và bất ổn kinh tế.

Trên thị trường chứng khoán Mỹ, khả năng chính phủ mở cửa trở lại cũng giúp các chỉ số lên cao. DJIA tăng 0,68% lên kỷ lục 48.254 điểm. S&P 500 đi lên 0,06%. Trong khi đó, Nasdaq Composite giảm 0,26%.

“Khi Thượng viện đã thông qua dự luật ngân sách tạm thời và chuyển qua Hạ viện, việc chính phủ đóng cửa nhiều khả năng chấm dứt trong tuần này”, Mohit Kumar – kinh tế trưởng tại Jefferies nhận định. Việc số liệu được cung cấp đều đặn trở lại tăng niềm tin của nhà đầu tư.

Nhà đầu tư phiên 12/11 rút dần khỏi các cổ phiếu công nghệ để chuyển sang nhiều lĩnh vực khác, như chăm sóc sức khỏe và tài chính. Việc này giúp DJIA tăng mạnh, do không phụ thuộc vào nhóm cổ phiếu công nghệ và AI.

Cổ phiếu Amazon và Tesla đều giảm hơn 2%. Palantir mất 3,6% và Oracle hạ 3,9%. Ngược lại, AMD tăng 9% sau khi hãng chip này công bố mục tiêu doanh thu từ trung tâm dữ liệu đạt 100 tỷ USD.

Nhóm ngân hàng khởi sắc, khi Goldman Sachs và UnitedHealth Group cùng tăng 3,5%. DJIA nhờ đó đóng cửa ở mức kỷ lục ngày thứ 2 liên tiếp. Tổng cộng từ đầu năm, chỉ số này đã tăng 13%.

Ngày 12/11, xưởng đúc tiền Philadelphia sản xuất 5 đồng xu 1 cent cuối cùng cho nước Mỹ, chấm dứt 232 năm đúc loại tiền này.

Quan chức Sở đúc tiền Mỹ cho biết việc sản xuất xu 1 cent (đồng penny) để lưu hành đã dừng từ vài tháng trước. Tuy nhiên, họ vẫn đúc thêm một số để đấu giá vào tháng 12, được đánh dấu bằng ký hiệu Omega, tượng trưng cho các đồng cuối cùng.

5 đồng penny được đúc ngày 12/11 sẽ nằm trong lô đấu giá này, ông Robert Kurzyna – người giám sát tại Xưởng đúc tiền Philadelphia cho biết. Các chi tiết của cuộc đấu giá sẽ sớm được công bố. Các đồng này về mặt kỹ thuật vẫn có thể dùng trong lưu thông, do khác với tiền dành cho người sưu tầm vốn sáng bóng hơn và được chế tác khác biệt.

Các đồng xu trơn chuẩn bị được dập tại xưởng Philadelphia ngày 12/11. Ảnh: Reuters

Hồi tháng 2, Tổng thống Mỹ Donald Trump chỉ đạo Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent dừng đúc xu 1 cent (penny) vì chi phí quá cao. Đến tháng 5, Bộ Tài chính Mỹ cho biết cơ quan này đã đặt đơn hàng phôi xu 1 cent cuối cùng và Sở Đúc tiền Mỹ chỉ sản xuất đến khi dùng hết số phôi trong kho. Xu 1 cent dự kiến được ngừng đưa vào lưu thông trước năm 2026.

Reuters trích nguồn tin cho biết Xưởng đúc tiền Philadelphia đã sản xuất 232 đồng penny có dấu Omega cho cuộc đấu giá, cùng 3 đồng nữa để trưng bày tại Kho bạc và các cơ quan khác. Hiện chưa rõ liệu Xưởng đúc tiền Denver – nơi cũng sản xuất đồng penny – có đúc thêm đồng nào cho cuộc đấu giá hay không.

Quyền Giám đốc Sở đúc tiền Mỹ Kristie McNally nói rằng đồng đầu tiên và cuối cùng trong loạt mang ra đấu giá có thể thu về khoảng 100.000 USD. Toàn bộ số tiền thu được dùng để vận hành Sở đúc tiền và chuyển về Bộ Tài chính.

Bộ Tài chính Mỹ cho biết dừng sản xuất đồng penny sẽ tiết kiệm cho ngân sách khoảng 56 triệu USD mỗi năm. Dù vậy, đây vẫn là tiền hợp pháp, với khoảng 300 tỷ đồng đang lưu thông.

“Chúng ta đều buồn khi phải chia tay đồng penny. Nhưng điều đó là tất yếu khi chi phí sản xuất tăng”, Gabriel Mathy – Giáo sư Đại học American cho biết.

Mỹ không phải nước đầu tiên loại bỏ đồng tiền có mệnh giá nhỏ nhất. Canada đã ngừng sản xuất xu 1 cent từ năm 2012 và loại bỏ đồng tiền này vào 2013. Australia, Ireland và New Zealand cũng làm điều tương tự. Các giao dịch tiền mặt vì thế được làm tròn đến 5 cent gần nhất.

Đồng penny được chính phủ Mỹ phát hành lần đầu năm 1793. Từ năm 1909, mặt chính của đồng xu này in chân dung Tổng thống Abraham Lincoln.

Những người ủng hộ đồng penny cho rằng đồng này giúp giữ giá cả tiêu dùng ở mức thấp, đồng thời là nguồn thu cho các tổ chức từ thiện. Ngược lại, những người phản đối chỉ thấy xu 1 cent phiền phức. Họ thường bỏ lại trong ngăn kéo, lợn đất hay gạt tàn.

Làn sóng bán hàng sớm để né thuế chững lại, cùng mức nền năm ngoái cao, khiến xuất khẩu của Trung Quốc tháng 10 bất ngờ giảm.

Ngày 7/11, Hải quan Trung Quốc công bố kim ngạch xuất khẩu tháng 10 giảm 1,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là lần đầu tiên số liệu này giảm từ tháng 3/2024.

Việc này gây bất ngờ cho các nhà kinh tế học. Trước đó, khảo sát của Reuters cho thấy họ kỳ vọng xuất khẩu của Trung Quốc tăng 3%. Trong tháng 9, số liệu này thậm chí tăng mạnh nhất nửa năm, với 8,3%.

Nhập khẩu cũng chỉ tăng 1%, thấp hơn nhiều so với dự báo là 3,2%. Việc này cho thấy khủng hoảng bất động sản kéo dài và thị trường lao động yếu vẫn gây sức ép lên nhu cầu tiêu dùng. Trong khi chỉ số này tăng tới 7,4% tháng trước đó.

“Có vẻ hiệu ứng từ làn sóng xuất khẩu sớm để né thuế đã chấm dứt trong tháng 10”, Zhiwei Zhang – kinh tế trưởng tại Pinpoint Asset Management nhận định. Ông dự báo xuất khẩu của Trung Quốc sẽ trở lại trạng thái bình thường, khi hai nước đã thống nhất hoãn các chính sách hạn chế thương mại trong một năm.

Tàu và container tại Liên Vân Cảng (Giang Tô, Trung Quốc). Ảnh: Reuters

Nguyên nhân khác khiến xuất khẩu của nền kinh tế thứ hai thế giới giảm là mức nền so sánh năm ngoái cao. Tháng 10/2024 là thời điểm xuất khẩu Trung Quốc tăng mạnh nhất hơn 2 năm.

Tuần trước, các hãng xuất khẩu Trung Quốc và người mua tại Mỹ đều thở phào sau khi Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình gặp nhau tại Hàn Quốc. Hai bên đã thống nhất nhiều vấn đề, từ giảm thuế, tăng mua nông sản đến nới lỏng kiểm soát xuất khẩu.

Tháng trước, xuất khẩu của Bắc Kinh sang Washington hạ 25% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là tháng thứ 7 liên tiếp số liệu này giảm ở mức hai chữ số. Nhập khẩu cũng đi xuống gần 23%.

Lũy kế 10 tháng, xuất khẩu Trung Quốc sang Mỹ giảm gần 18%. nhập khẩu sụt 12,6%. Thặng dư thương mại với Washington vì thế chỉ còn 233 tỷ USD, giảm 20% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc lại tăng 5,3% trong 10 tháng đầu năm. Thặng dư thương mại đạt hơn 964 tỷ USD, tăng 23% so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân là các hãng xuất khẩu nước này tích cực tìm thị trường thay thế, như Đông Nam Á, châu Âu, châu Phi, hoặc tìm cách để bán hàng gián tiếp sang Mỹ.

Tại một báo cáo ngày 6/11, hãng nghiên cứu Oxford Economics nâng dự báo tăng trưởng xuất khẩu của Trung Quốc năm nay từ 3,5% lên 5%. Lý do là nước này đang thúc đẩy công nghiệp hóa sâu hơn nữa trong kế hoạch 5 năm tới. Doanh nghiệp Trung Quốc cũng đang nỗ lực đa dạng hóa thị trường. Oxford Economics dự báo GDP nước này tăng 4,5% năm nay và 4,4% vào 2027.

Sau 4 tháng giảm liên tiếp, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc tăng trở lại trong tháng 10, nhờ nỗ lực kích cầu của chính phủ.

Ngày 9/11, Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc cho biết chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của nước này tháng 10 tăng 0,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Số liệu này tốt hơn dự báo của giới phân tích và cao nhất kể từ tháng 1 năm nay. Đây cũng là lần đầu tiên kể từ tháng 6, CPI Trung Quốc tăng.

“Trong tháng 10, các chính sách nhằm kích thích nhu cầu trong nước vẫn phát huy tác dụng. Kỳ nghỉ Quốc khánh và Tết Trung thu cũng hỗ trợ tiêu dùng”, Dong Lijuan – chuyên gia thống kê tại Cục Thống kê Trung Quốc nhận định.

Dù vậy, giá thực phẩm vẫn giảm 2,9% so với năm ngoái. Đây là yếu tố chính kéo tụt CPI của nước này.

Khách hàng tại một quầy đồ ăn ở Thượng Hải (Trung Quốc), tháng 5/2025. Ảnh: Reuters

Trung Quốc chịu sức ép giảm phát gần như cả năm nay, do nhu cầu trong nước yếu và dư cung trong ngành công nghiệp. Căng thẳng thương mại càng cản trở khả năng giải phóng hàng tồn kho của nhà sản xuất.

Giới chức vì thế đã tung ra nhiều biện pháp nhằm kích thích nhu cầu và kìm hãm cuộc chiến giảm giá. Nước này đã hạ lãi suất tham chiếu, giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) cho các ngân hàng, kìm hãm cuộc chiến giá trong nước. Chính phủ Trung Quốc cũng triển khai một loạt biện pháp kích cầu khác, gồm chương trình đổi cũ lấy mới áp dụng với ôtô, đồ gia dụng và các mặt hàng khác.

Dù vậy, chỉ số giá sản xuất (PPI) – phản ánh giá tại các nhà máy – giảm 2,1% trong tháng 10 so với năm ngoái. PPI nước này đã giảm suốt 3 năm qua.

Hoạt động sản xuất của Trung Quốc trong tháng 10 giảm mạnh hơn dự báo, xuống mức thấp nhất trong 6 tháng. Các chỉ số phụ về sản lượng, đơn hàng mới, tồn kho nguyên liệu và việc làm đều giảm sâu hơn, cho thấy sự suy yếu của lĩnh vực sản xuất.

Các hãng sản xuất Trung Quốc đang đối mặt với tình trạng nhu cầu thiếu chắc chắn, do căng thẳng thương mại với Mỹ và niềm tin tiêu dùng trong nước yếu đi. Việc này diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh vật lộn với khủng hoảng bất động sản kéo dài và xuất khẩu liên tiếp gặp thách thức.

Xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 10 bất ngờ sụt giảm. Xuất khẩu sang Mỹ giảm hai con số tháng thứ 7 liên tiếp, theo số liệu công bố tuần trước.

Tháng trước, các lãnh đạo Trung Quốc cam kết thúc đẩy tiêu dùng nội địa khi công bố kế hoạch kinh tế 5 năm tới. Họ nhấn mạnh nhu cầu kích thích tiêu dùng phải cân bằng với “đầu tư hiệu quả” và “bám sát chiến lược tăng nhu cầu nội địa”.