Category: Quốc tế

IMF nâng dự báo tăng trưởng cho Trung Quốc từ 4,8% lên 5%, đánh giá nước này có khả năng chống chịu tốt trước các cú sốc liên tiếp.

Ngày 10/12, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) công bố đánh giá thường kỳ về kinh tế Trung Quốc. Trong đó, tổ chức này nâng dự báo tăng trưởng của Trung Quốc năm nay từ 4,8% lên 5%. Sang năm 2026, nền kinh tế này được kỳ vọng tăng 4,5%, cao hơn dự báo trước đây là 4,2%.

“Kinh tế Trung Quốc thể hiện khả năng chống chịu đáng kể, bất chấp các cú sốc liên tiếp trong vài năm qua”, IMF viết, không trực tiếp đề cập đến Tổng thống Mỹ Donald Trump hay cuộc chiến thuế nhập khẩu.

Tuy nhiên, IMF cảnh báo sự suy yếu của lĩnh vực bất động sản, mức nợ của chính quyền địa phương và nhu cầu nội địa yếu sẽ tiếp tục là các phép thử với giới chức. Họ thúc giục Trung Quốc tăng tốc cải tổ cấu trúc. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang ngày càng chịu sức ép về viêc phải chuyển sang mô hình tăng trưởng dựa vào tiêu dùng, thay vì dựa vào đầu tư và xuất khẩu.

Tàu container tại Liên Vân Cảng (Giang Tô, Trung Quốc). Ảnh: AFP

Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại hơn 1.000 tỷ USD trong 11 tháng đầu năm, dự kiến đóng góp 40% tăng trưởng toàn cầu năm nay. Việc này làm dấy lên chỉ trích họ đang dựa vào sự thống trị thương mại toàn cầu và nhấn chìm các thị trường mới nổi bằng hàng giá rẻ không bán sang Mỹ do thuế nhập khẩu của Tổng thống Donald Trump.

“Quy mô kinh tế lớn của Trung Quốc và căng thẳng thương mại toàn cầu leo thang khiến việc phụ thuộc vào xuất khẩu khó giúp họ duy trì tăng trưởng mạnh. Ưu tiên chính sách hiện tại là chuyển dịch sang mô hình tăng trưởng dựa vào tiêu dùng, tránh phụ thuộc quá mức vào xuất khẩu và đầu tư”, IMF nhận xét.

Bắc Kinh luôn theo sát các nhận định của IMF để xem cơ quan này ủng hộ hay chỉ trích cách điều hành kinh tế của họ. Nếu IMF ủng hộ, đây sẽ được coi là phản biện quan trọng trong bối cảnh căng thẳng thương mại với các đối tác lớn gia tăng.

Trong bản đánh giá, IMF cho rằng quá trình chuyển dịch của Trung Quốc cần nhiều chính sách vĩ mô mang tính nới lỏng hơn nữa, đồng thời cải tổ để giảm mức tiết kiệm của các hộ gia đình, giảm quy mô các khoản đầu tư kém hiệu quả và những chính sách hỗ trợ công nghiệp không cần thiết.

“Chính sách hỗ trợ vĩ mô nên đi kèm với cải tổ để củng cố hệ thống an sinh xã hội và hỗ trợ quá trình điều chỉnh của lĩnh vực bất động sản”, IMF cho biết.

Thuế quan của ông Trump, quan hệ thương mại Mỹ – Trung, làn sóng đầu tư AI là những vấn đề có thể định hình kinh tế toàn cầu 2026.

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) dự báo tăng trưởng thương mại toàn cầu 2026 giảm còn 2,3%, từ mức 4,2% của 2025, do tác động toàn diện của thuế quan Mỹ lên đầu tư và tiêu dùng.

Tổng thư ký OECD Mathias Cormann cho rằng tác động từ chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đến nay tương đối nhẹ, chưa phát huy đầy đủ. “Tác động toàn diện sẽ rõ ràng hơn từ đầu năm sau, khi lượng hàng tích trữ của các công ty đã giảm”, ông nhận định.

Hiện thuế mức trung bình hóa nhập khẩu vào Mỹ phải chịu là khoảng 16%. Ở kịch bản lạc quan, Ngân hàng đầu tư ING (Hà Lan) cho rằng mức thuế này có thể giảm theo hai cách. Một là chính quyền Tổng thống Trump chủ động giảm thuế trước cuộc bầu cử giữa kỳ năm sau, tương tự động thái đưa ra với nông sản gần đây.

Hai là Tòa án Tối cao phán quyết các mức thuế quan được Tổng thống áp dụng theo quyền hạn khẩn cấp là bất hợp pháp và cần bãi bỏ. Khi ấy, ông Trump cần viện dẫn các cơ sở pháp lý khác để áp thuế. Nhưng nhìn chung, cả hai hướng đều sẽ khiến thuế quan trung bình của Mỹ thấp hơn, giúp lạm phát giảm, GDP tăng.

Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hội đàm tại Busan, Hàn Quốc ngày 30/10. Ảnh AP

Căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã hạ nhiệt sau cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi tháng 10, dẫn tới quyết định gia hạn ngừng trả đũa, dỡ bỏ các rào cản thương mại khác.

Tuần trước, Đại diện Thương mại Jamieson Greer cho biết Trung Quốc đã tuân thủ các điều khoản thỏa thuận song phương và hoàn thành khoảng “một phần ba” cam kết mua đậu nành cho vụ mùa này.

Hôm 5/12, ông Greer cùng Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã có cuộc gọi video “sâu sắc và mang tính xây dựng” với Phó thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong. Hai bên cam kết duy trì mối quan hệ ổn định và giải quyết “những lo ngại tương ứng” về thương mại và kinh tế, theo Xinhua .

Diễn biến này mở ra triển vọng tích cực vì về lý thuyết, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ giữ nguyên thuế quan và các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đã có trong phần lớn năm 2026. Tuy nhiên, ING cho rằng thỏa thuận vẫn mong manh và bất cứ sai sót nào cũng có thể khiến tình hình bất ổn trở lại.

Trong kịch bản xấu, các rào cản phi thuế quan từ Trung Quốc như kiểm soát đất hiếm có thể bị siết chặt, dẫn đến thiếu hụt và tăng giá chip, ôtô và sản phẩm quốc phòng, dẫn đến lạm phát cao hơn.

Giá dầu phụ thuộc địa chính trị

Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) dự báo giá dầu thô sẽ tiếp tục giảm do tồn kho toàn cầu vẫn tăng. Cơ quan này dự kiến giá dầu Brent sẽ đạt mức trung bình 69 USD mỗi thùng năm nay và giảm xuống 55 USD mỗi thùng vào 2026.

Trong kịch bản bất lợi, giá dầu có thể nhích nếu các xung đột địa chính trị phức tạp hơn. ING cho rằng rủi ro lớn nhất là biến động nguồn cung từ Nga. Nước này sản xuất 9,3 triệu thùng mỗi ngày vào tháng 10, chiếm 9% nguồn cung toàn cầu.

Sản lượng có thể ảnh hưởng nếu Mỹ và đồng minh siết thêm các biện pháp trừng phạt và Ukraine tấn công vào các cơ sở hạ tầng năng lượng. Mới đây, G7 ra sáng kiến thay biện pháp áp giá trần bằng cách cấm hoàn toàn các hãng tàu phương Tây chở dầu của Nga, dự kiến hiệu lực từ đầu 2026.

Nhiều chuyên gia tin rằng Nga vẫn sẽ lách được trừng phạt. Trường hợp bị khóa chặt hơn, giá dầu Brent trung bình năm sau có thể lên mức 57 USD mỗi thùng. Ngoài ra, leo thang gần đây giữa Mỹ và Venezuela cũng tạo bất định về nguồn cung Venezuela. Trong khi, lệnh ngừng bắn Israel – Gaza mong manh, khiến rủi ro nguồn cung Trung Đông có thể trở lại.

Thâm hụt ngân sách ở phương Tây

Nhà đầu tư trái phiếu đến nay vẫn khá thờ ơ với mức thâm hụt ngân sách lớn của Mỹ. Nhưng tình hình tài khóa nước này rất mong manh, theo ING. Thâm hụt ngân sách dự báo duy trì ở mức 6-7% trong thời gian dài.

Vì vậy, có nguy cơ nhà đầu tư chùn bước trước các đợt phát hành trái phiếu chính phủ mới của Mỹ, đặc biệt là nếu chi tiêu tài khóa quá mức trong khi dấu hiệu lạm phát quay lại và chính sách tiền tệ nới lỏng.

Châu Âu cũng dễ tổn thương. Tình hình nợ công tại Pháp có thể lan rộng khi áp lực chi tiêu tăng, đặc biệt là cho quốc phòng. Lợi suất trái phiếu có thể tăng vọt và tác động kinh tế phụ thuộc vào phản ứng của ngân hàng trung ương.

Nếu các ngân hàng trung ương không ra tay thu mua trái phiếu chính phủ quy mô lớn, các chính phủ phương Tây sẽ buộc phải đưa ra các lựa chọn thắt lưng buộc bụng, dẫn đến hệ quả là tăng trưởng suy giảm.

Ông Trump phát 2.000 USD mỗi người dân

Giữa tháng 11, Tổng thống Mỹ Donald Trump đề xuất phát cho 150 triệu người dân khoản ” cổ tức thuế quan ” trị giá tối thiểu 2.000 USD. Giới quan sát nhận định đây là một phần trong nỗ lực hạ nhiệt áp lực lên đảng Cộng hòa trước bầu cử giữa kỳ, đặc biệt là trong vấn đề chi phí sinh hoạt tăng cao.

Ý tưởng này gợi nhớ gói kích thích thời Covid, với các đợt phát tiền từng thổi bùng lạm phát. ING ước tính khoảng 60% người tiêu dùng Mỹ được tiếp cận gói “cổ tức thuế quan” nếu thực thi, giúp tăng trưởng của Mỹ cao hơn.

Tuy nhiên, hiệu quả thúc đẩy tăng trưởng sẽ yếu hơn đợt kích thích thời đại dịch. Trong khi, lạm phát có khả năng leo thang, khiến Fed trở nên diều hâu hơn.

Triển vọng người châu Âu nới hầu bao

Theo Ủy ban Châu Âu, niềm tin người tiêu dùng tại EU giảm xuống -13,6 điểm vào tháng 11, từ mức -13,5 điểm hồi tháng 10. Để dễ hình dung, chỉ số này từng đạt mức cao nhất mọi thời đại là -1,9 điểm vào tháng 12/1989 và mức kỷ lục -28,3 điểm vào tháng 9/2022.

Trong khi thận trọng chi tiêu, người dân châu Âu đang tích cực tiết kiệm. Tỷ lệ tiết kiệm hộ gia đình khu vực đồng euro đã tăng lên 15,4% trong quý II, so với 15,2% vào quý I và cao hơn khoảng 3 điểm phần trăm so với trước Covid.

Sau khủng hoảng năng lượng 2022, người dân châu Âu đã có thời gian khôi phục lại tiền tiết kiệm, thuận lợi nhờ lạm phát ổn định ở mức 2%. Do đó, ING dự báo người tiêu dùng nơi đây có thể bắt đầu chi tiêu thoải mái hơn vào năm 2026.

Động lực càng rõ nét nếu các chính phủ giải quyết xong các bất ổn về chính sách liên quan đến lương hưu. Trong triển vọng này, tăng trưởng ở eurozone có thể cao hơn xu hướng hiện tại, ở mức khoảng 1,5% mỗi năm. Khi ấy, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) có thể tăng lãi suất cuối 2026.

Thị trường bất động sản Trung Quốc

Sau khi ổn định đầu 2025, đà giảm giá trên thị trường nhà đất Trung Quốc tăng tốc trở lại từ giữa năm. Giá giảm, tồn kho cao, đầu tư bất động sản yếu tiếp tục gây áp lực lên nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Nỗi lo các nhà phát triển bất động sản vỡ nợ quay lại, khi Vanke gần đây xin hoãn thanh toán trái phiếu thêm một năm.

Bắc Kinh đã tung ra nhiều chính sách hỗ trợ thị trường năm 2024 nhưng các biện pháp can thiệp đã thưa hơn gần đây, khi ngày càng nhiều ý kiến muốn để thị trường tự điều chỉnh hoàn toàn trong vài năm tới.

Tuy nhiên, điều này có thể dẫn đến hệ lụy nếu không được kiểm soát. Tài sản hộ gia đình nguy cơ sụt giảm, chất lượng tài sản ngân hàng xấu đi, kèm theo tâm lý bi quan kéo dài. Tất cả đều là “gió ngược” đối với nỗ lực chuyển sang tăng trưởng dựa vào nhu cầu nội địa của Trung Quốc, làm giảm triển vọng trong ngắn hạn.

Các rủi ro quanh làn sóng đầu tư AI

Nhiều nhà kinh tế kỳ vọng AI sẽ thúc đẩy năng suất và kéo giảm lạm phát. Nhưng vẫn còn một số rủi ro khác hiện hữu. ING cho rằng trong ngắn hạn, đầu tư lớn vào hạ tầng AI có thể chèn ép các hoạt động kinh tế khác. Đơn cử, các trung tâm dữ liệu dự kiến chiếm đến 10% nhu cầu điện của Mỹ năm 2030.

Trên toàn cầu, áp lực năng lượng có thể đẩy giá cả leo thang và nguy cơ thiếu điện. Đầu tư ồ ạt vào AI cũng có thể dẫn đến thiếu hụt nguồn cung nhân sự trong ngành hạ tầng, xây dựng, trong bối cảnh Mỹ và châu Âu siết nhập cư. Kết quả là lương tăng, dẫn đến lạm phát, các ngân hàng trung ương quay lại thắt chặt tiền tệ.

Ngoài ra, làn sóng đầu tư AI tiếp tục đặt câu hỏi về hiệu quả của hàng tỷ USD đổ vào phần cứng, phần mềm và các ngành liên quan. Với Mỹ, kịch bản ” bong bóng ” AI vỡ sẽ khiến cổ phiếu các công ty công nghệ giảm mạnh, tác động đến 20% nhóm người Mỹ có thu nhập cao.

Tài sản hộ gia đình giảm kéo theo tiêu dùng đi xuống trong năm 2026. Nhìn chung, nếu “bong bóng” AI vỡ, Mỹ nguy cơ rơi vào suy thoái, Cục dự trữ liên bang (Fed) cắt giảm lãi suất mạnh hơn, trong khi châu Âu ít bị ảnh hưởng hơn.

Khả năng chấm dứt xung đột Ukraine

Năm 2026, nếu đàm phán hòa bình Nga – Ukraine thành công, tác động kinh tế sẽ phụ thuộc vào mức độ giải quyết các vấn đề khó của hai bên, như việc công nhận lãnh thổ và độ bền vững của thỏa thuận.

Trong kịch bản lạc quan, khi đạt được thỏa thuận dài hạn đáng tin cậy và nhà đầu tư cảm thấy an tâm, nỗ lực tái thiết Ukraine sẽ tạo hiệu ứng lan tỏa lớn cho kinh tế, đặc biệt về niềm tin tại Đông Âu.

Giá năng lượng thấp hơn, nhờ phương Tây dỡ bỏ trừng phạt dầu Nga khi chấm dứt xung đột cũng sẽ kích thích tiêu dùng toàn cầu. Tuy nhiên, tác động không quá lớn do Nga vẫn duy trì nguồn cung tương đối tốt các năm qua.

Trong khi, tác động lên thị trường khí đốt sẽ lớn hơn nếu châu Âu nối lại tiêu thụ khí đốt từ Nga. Giá năng lượng các loại nhìn chung đi xuống sẽ thúc đẩy tăng trưởng toàn cầu. Nhờ vậy, một số ngân hàng trung ương có thể chuyển sang thái độ ôn hòa hơn khi rủi ro lạm phát dần mờ nhạt.

Ngày 8/12, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố gói hỗ trợ 12 tỷ USD cho các nông dân Mỹ chịu tác động từ chính sách thương mại của mình.

Thông báo đưa ra trong một cuộc họp tại Nhà Trắng, có sự tham gia của Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins và các thành viên Quốc hội Mỹ. Đại diện các nông dân trồng ngô, bông, cao lương, đậu nành, gạo, lúa mì, khoai tây và chăn nuôi gia súc cũng có mặt.

“Kế hoạch này mang lại sự ổn định cần thiết cho nông dân, giúp họ tiếp tục hạ giá lương thực cho các gia đình Mỹ”, ông nói.

Nông dân thu hoạch đậu nành trên một cánh đồng ở Rippey, bang Iowa tháng 10/2019. Ảnh: AFP

Gói hỗ trợ cũng nhằm củng cố nhóm cử tri trung thành của ông Trump. Nhóm này vẫn ủng hộ Tổng thống Mỹ, dù chịu thiệt hại hàng tỷ USD doanh thu từ căng thẳng thương mại với Trung Quốc. Trước đó, nông dân và các nghị sĩ Cộng hòa tại các bang nông nghiệp đã đề nghị hỗ trợ để mua hạt giống, phân bón và các chi phí khác cho vụ mùa năm sau.

Rollins cho biết 11 tỷ USD được giải ngân chậm nhất là ngày 28/2. Khoản tiền còn lại sẽ được phân bổ sau đó.

Bessent nhận định khoản thanh toán này là “cầu nối thanh khoản trong giai đoạn điều chỉnh” với người nông dân, cho đến khi họ nhìn thấy lợi ích từ các chính sách của ông Trump. Mức chi này được bù đắp bởi thuế nhập khẩu.

Dù vậy, nghị sĩ đảng Dân chủ Amy Klobuchar – thành viên Ủy ban Nông nghiệp Thượng viện cho rằng chính các chính sách thương mại của ông Trump khiến nông dân thiệt hại. “Cách đơn giản nhất để mang lại sự chắc chắn cho người nông dân là chấm dứt thuế nhập khẩu”, bà nói.

Hồi tháng 10, chính phủ Mỹ được kỳ vọng công bố gói hỗ trợ 15 tỷ USD . Tuy nhiên, Rollins cho biết đợt đóng cửa chính phủ 43 ngày làm chậm kế hoạch này.

Năm nay, nông dân Mỹ đối mặt với chi phí cao do giá đầu vào, như hạt giống, phân bón tăng. Nông dân đậu nành thì dự báo có năm thua lỗ thứ 3 liên tiếp, theo Hiệp hội Đậu nành Mỹ.

Tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ khẳng định sẽ hỗ trợ thêm cho các nông dân, như loại bỏ quy định về môi trường với máy móc nông nghiệp, nhằm hạ giá thiết bị. Ông cũng cho biết đã đề nghị Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tăng mua đậu nành Mỹ.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump hỗ trợ 23 tỷ USD cho nông dân Mỹ chịu tác động từ chính sách thương mại. Năm nay, nhóm này được kỳ vọng nhận 40 tỷ USD.

Châu Âu đang đặt cược lớn nhằm giảm phụ thuộc vào đất hiếm Trung Quốc, khi tăng tốc sản xuất nam châm tại nhà máy ở Estonia.

Nhà máy đất hiếm lớn nhất châu Âu được vận hành bởi Neo Performance Materials (Canada) và hoạt động từ giữa tháng 9. Cơ sở này đặt tại Narva, một thành phố công nghiệp nhỏ tại Estonia.

Trên CNBC , CEO Neo Rahim Suleman cho biết nhà máy đang hướng tới sản lượng 2.000 tấn nam châm đất hiếm năm nay, sau đó tăng tốc lên 5.000 tấn và cao hơn nữa để đáp ứng “thị trường tăng trưởng rất nhanh”. Nam châm đất hiếm là linh kiện thiết yếu của nhiều công nghệ hiện đại như xe điện, turbine gió, smartphone, thiết bị y tế, ứng dụng AI và vũ khí chính xác.

Giới phân tích dự báo nhà máy này sẽ đóng vai trò quan trọng trong kế hoạch giảm phụ thuộc vào Trung Quốc của châu Âu. Tuy nhiên, họ cũng cảnh báo khu vực phải đối mặt với hành trình dài và nhiều thách thức nếu muốn đạt mục tiêu về khoáng sản chiến lược.

Nhà máy nam châm đất hiếm của Neo Performance Materials tại Narva (Estonia). Ảnh: Neo Performance Materials

Hiện tại, gần như toàn bộ nam châm đất hiếm châu Âu sử dụng được nhập từ Trung Quốc. Suleman kỳ vọng nhà máy ở Narva có thể đáp ứng khoảng 10% nhu cầu này. “Chúng tôi ước tính nhu cầu ở châu Âu vào khoảng 20.000 tấn, nên còn rất nhiều việc phải làm. Các khách hàng thực sự muốn đa dạng hóa chuỗi cung ứng”, Suleman cho biết.

Ông khẳng định “không nói đến việc độc lập khỏi bất kỳ nhà cung cấp nào” và mục đích “hướng đến chuỗi cung ứng bền vững, đa dạng hơn để giảm rủi ro tập trung”. Trước đó, Neo thông báo đã ký hợp đồng với Schaeffler và Bosch, vốn là những nhà cung ứng lớn cho các hãng xe Đức như Volkswagen và BMW.

Tuy vậy, nỗ lực đảm bảo an ninh tài nguyên của châu Âu gặp nhiều rào cản: thiếu vốn, quy định phức tạp, chuỗi cung ứng nội khối hạn chế và phân mảnh, cùng chi phí sản xuất cao. Những thách thức này đặt ra câu hỏi về mức độ khả thi cho các mục tiêu mà EU đề ra.

“Châu Âu cần tăng mạnh công suất nam châm đất hiếm mới có thể tiến gần hơn tới chuỗi cung ứng đa dạng cho ngành ôtô”, Caroline Messecar – nhà phân tích tại Fastmarkets cho biết.

Đất hiếm từng là chủ đề ít được chú ý. Nhưng vài năm qua, vật liệu này trở thành đòn bẩy quan trọng trong cuộc đối đầu thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc.

Năm nay, Bắc Kinh đã hai lần siết xuất khẩu đất hiếm. Hồi tháng 10, Trung Quốc đồng ý hoãn áp dụng các biện pháp mới nhất, theo thỏa thuận giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Donald Trump. Tuy nhiên, các hạn chế được ban hành trước đó còn hiệu lực và làm xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Mối đe dọa vẫn ở đó. Điều này khiến phương Tây, người dùng và các chính phủ nhận thức rõ hơn rủi ro mà họ phải đối mặt”, Ryan Castilloux – Giám đốc hãng tư vấn khoáng sản chiến lược Adamas Intelligence cho biết.

Châu Âu đứng trước ảnh hưởng lớn từ các biến động thuế nhập khẩu. Trong dự báo Kinh tế Mùa thu 2025, Ủy ban châu Âu (EC) nhận định việc Trung Quốc kiểm soát xuất khẩu đã gây gián đoạn chuỗi cung ứng trong các ngành như ôtô và năng lượng xanh.

Theo người phát ngôn EC, việc này khiến họ phải ưu tiên đa dạng hóa nguồn cung, đặc biệt khi nhu cầu dự báo còn tăng đến năm 2030. Hiện tại, EU vẫn phụ thuộc lớn vào một nhà cung ứng. Tháng 10, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen thông báo họ đang chuẩn bị kế hoạch “RESourceEU”, tương tự sáng kiến “REPowerEU” nhằm giải quyết khủng hoảng năng lượng trước đây.

Dự án Narva xuất hiện trước các biện pháp này. Dù sản lượng còn nhỏ so với nhu cầu, dự án cho thấy hướng đi của EU là tăng năng lực sản xuất nam châm và giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.

Trung Quốc hiện thống trị chuỗi cung ứng đất hiếm, chiếm gần 60% sản lượng khai thác và hơn 90% hoạt động sản xuất nam châm đất hiếm toàn cầu. Châu Âu là thị trường xuất khẩu lớn nhất của đất hiếm Trung Quốc.

Dù vậy, vị trí nhà máy Narva gây nhiều tranh cãi vì rủi ro an ninh khi nằm quá gần Nga. Giải thích về quyết định này, Suleman cho biết họ có sẵn hạ tầng ở Estonia. “Estonia là lựa chọn hợp lý. Chúng tôi có lịch sử lâu dài tại đây khi sở hữu cơ sở tách chiết đất hiếm nhẹ và đang phát triển đất hiếm nặng”, ông nói.

Suleman cũng hài lòng với chất lượng nhân lực, trình độ giáo dục, tinh thần làm việc của lao động tại đây. “Chúng tôi nhận được sự hỗ trợ từ cả Estonia và EU. Vì thế, đây là lựa chọn tuyệt vời”, ông nói.

Các nghị sĩ Estonia hoan nghênh dự án, cho rằng nhà máy sẽ mang lại lợi ích cho cả nước này và khu vực. Thứ trưởng phụ trách Năng lượng và Khoáng sản Estonia Jaanus Uiga nhận xét nhà máy của Neo mở cửa “rất đúng thời điểm”.

Uiga thừa nhận căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc về đất hiếm, cho rằng Estonia và EU cần thích ứng với bối cảnh thay đổi. “Đây là nhà máy xử lý chuyên biệt. Chúng tôi rất vui vì điều này diễn ra ở khu vực đang chuyển hướng khỏi nhiên liệu hóa thạch”, ông kết luận.

Tổng thống Donald Trump có thể quyết định rút khỏi Hiệp định thương mại Mỹ -Mexico – Canada (USMCA) vào năm tới, theo Politico.

Thông tin được Politico dẫn lời từ Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer trong cuộc phỏng vấn podcast mới đây. “Quan điểm của tổng thống là chỉ muốn những thỏa thuận có lợi. Lý do chúng tôi đưa vào USMCA giai đoạn xem xét là để phòng trường hợp cần sửa đổi, đánh giá lại hoặc rút khỏi hiệp định”, ông cho biết.

Ông Jamieson Greer đồng thời nêu khả năng Mỹ sẽ đàm phán riêng với Canada, Mexico và chia thỏa thuận thành hai phần. Ý tưởng đã được Đại diện Thương mại thảo luận với Tổng thống Trump tuần này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng ngày 17/11. Ảnh: AFP

USMCA là hiệp định thay thế Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ năm 2020, được đàm phán trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump. Theo kế hoạch, nó sẽ được ba nước xem xét chung vào năm 2026. Hôm 3/12, ông Trump nói hiệp định sẽ được để hết hạn hoặc phải đàm phán thỏa thuận mới.

Trong khi đó, các cuộc đàm phán về một thỏa thuận thương mại song phương trong các lĩnh vực then chốt giữa Mỹ và Canada đã đổ vỡ . Thủ tướng Canada Mark Carney tháng trước cam kết chi hàng tỷ USD để ứng phó thuế quan của Mỹ, bao gồm tăng chi tiêu quốc phòng, đa dạng hóa thương mại.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng đợt kích thích này không đủ cải thiện đáng kể triển vọng kinh tế Canada. “Với ngân sách khá bấp bênh và bất kỳ thỏa thuận thương mại mới nào với Mỹ vẫn còn phải chờ thêm vài tháng, thật khó để thấy điều gì có thể kích hoạt đà phục hồi nếu không phải là chính sách tiền tệ nới lỏng”, Bradley Saunders, chuyên gia kinh tế Bắc Mỹ tại Capital Economics nói.

Với Mexico, tăng trưởng nền kinh tế này đã giảm 0,3% trong quý III, do hoạt động công nghiệp chậm lại và tác động của các biện pháp thuế quan thất thường của Mỹ. Đây là quý giảm đầu tiên kể từ năm 2021.

Chuyên gia nói ý tưởng thuế quan giúp bỏ thuế thu nhập của ông Trump bất khả thi vì số thu không đủ, rủi ro kinh tế và bất bình đẳng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump từ lâu ca ngợi thuế quan là chìa khóa để gia tăng của cải ở nền kinh tế lớn nhất thế giới. Ngay khi tranh cử, ông đã đề cập khả năng thay thế nguồn thu từ thuế thu nhập liên bang bằng thuế quan.

Trong vòng một tuần qua, ông đã hai lần nhắc lại niềm tin sẽ có đủ doanh thu từ thuế quan, để cuối cùng loại bỏ thuế thu nhập liên bang. Lần đầu là trong bài phát biểu Lễ Tạ ơn tại Mar-a-Lago, sau đó tại cuộc họp nội các hôm 2/12.

Thuế thu nhập liên bang hình thành từ Tu chính án thứ 16 năm 1913, gồm hai nguồn chính là thuế thu nhập cá nhân và doanh nghiệp, hiện là nguồn thu lớn của ngân sách liên bang. “Số tiền chúng ta sẽ thu về rất lớn. Tôi nghĩ rằng có thể giảm và bỏ hoàn toàn thuế thu nhập trong vài năm tới”, ông nói.

Trong một cuộc họp nội các tại Nhà Trắng hồi tháng 8, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent ước tính nước này có thể thu về 500 tỷ USD từ thuế nhập khẩu năm nay. Riêng tháng 10, con số này là 34,2 tỷ USD.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại cuộc họp nội các ở Nhà Trắng ngày 2/12. Ảnh: AFP

Người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai cho biết Tổng thống Trump dự kiến thu hàng nghìn tỷ USD cho chính phủ liên bang những năm tới, thông qua thuế quan do các nhà xuất khẩu nước ngoài chi trả. Ông đồng thời đề cập “hàng nghìn tỷ USD cam kết đầu tư” vào Mỹ của các nước nhờ chính sách thuế quan.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng ý tưởng của ông Trump không khả thi. Theo họ, doanh thu từ thuế quan không ổn định. Chưa kể, nó tác động tiêu cực đến tăng trưởng và những người có thu nhập thấp.

Brandon DeBot, cố vấn pháp lý cấp cao kiêm Giám đốc chính sách tại Trung tâm Luật Thuế Đại học New York, khẳng định ý tưởng trên hoàn toàn không khả thi về mặt toán học hay kinh tế. “Các nhà phân tích từ nhiều góc nhìn khác nhau đều đồng ý với điều này. Ngay cả mức thuế quan cao kỷ lục năm nay, cao nhất kể từ thời hậu chiến, cũng không mang lại doanh thu gần bằng thuế thu nhập”, ông nói.

Năm tài chính vừa qua, Bộ Tài chính Mỹ cho biết tổng thuế thu nhập liên bang đạt 5.230 tỷ USD. Trong đó, thuế thu nhập cá nhân khoảng 2.660 tỷ USD, thuế thu nhập doanh nghiệp là 452 tỷ USD, còn lại là các khoản thu khác. Trong khi đó, thuế quan ở mức gần 195 tỷ USD.

Tháng đầu tiên của năm tài chính hiện tại cũng có xu hướng tương tự. Thuế thu nhập cá nhân đạt khoảng 217 tỷ USD trong tổng số 404 tỷ USD tổng thu. Trong khi, thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế nhập khẩu lần lượt 15 tỷ USD và 31 tỷ USD.

Ngay cả khi doanh thu từ thuế quan có thể mở rộng đến quy mô thay được thuế thu nhập liên bang, các tác động tiêu cực cũng đi kèm, như trả đũa từ các nước khác và thiếu hụt hàng nhập khẩu. Thực tế, doanh thu có thể giảm khi thuế quan tăng. Ngoài ra, vẫn còn nhiều bất định về số tiền thu được từ thuế quan, nhất là khi chính sách của ông Trump hay thay đổi.

Steve Wamhoff, Giám đốc chính sách liên bang tại Viện Thuế và Chính sách Kinh tế, gọi ý tưởng thuế quan giúp bỏ được thuế thu nhập là “vô nghĩa”. “Từng có thời kỳ ngân sách chính phủ được duy trì nhờ thuế quan. Nhưng khi ấy, người ta đi lại bằng xe ngựa chứ không phải ôtô. Đó hoàn toàn là thời đại khác”, ông nói.

Ngoài ra, các chuyên gia chỉ ra rằng thực tế chính các nhà nhập khẩu, tức công ty Mỹ mua hàng từ nước ngoài mới là bên trả thuế quan. Các công ty này thường sẽ chuyển chi phí đó sang khách hàng, dưới dạng giá bán cao hơn. Vật giá leo thang sẽ là gánh nặng cho các hộ gia đình thu nhập thấp.

Michael Graetz, Giáo sư luật thuế tại Đại học Yale, nói bất bình đẳng gia tăng trong kịch bản này. “Chúng ta có nhiều tỷ phú, triệu phú hơn bao giờ hết. Vậy nên thật kỳ lạ khi giảm gánh nặng thuế cho nhóm thượng lưu và tăng cho tầng lớp trung lưu”, ông nói.

Hơn nữa, theo ông này, thuế đánh lên hàng nhập khẩu không linh hoạt như thuế thu nhập, vốn có thể điều chỉnh theo mức mong muốn. Loại thuế này cũng không cho phép các ưu đãi như quyên góp từ thiện hay tín dụng thuế trẻ em.

Đối với nguồn thu từ cam kết đầu tư của các nước và công ty quốc tế tại Mỹ do áp lực chính sách thuế quan, giới chuyên gia cũng hoài nghi. Họ lưu ý các điều khoản đầu tư chưa được công bố đầy đủ và chi tiết. Thậm chí, một số con số cam kết vẫn còn gây tranh cãi hoặc tính toán chưa rõ ràng.

Tổng thống Trump chưa nêu chi tiết kế hoạch bãi bỏ thuế thu nhập liên bang. Ngoài ra, điều này cần có sự đồng ý của quốc hội nếu ông thật sự muốn thực hiện.

Các doanh nghiệp tại Mỹ công bố kế hoạch cắt giảm hơn 1,1 triệu lao động trong 11 tháng đầu năm, do tái cấu trúc, AI và thuế nhập khẩu.

Ngày 4/12, hãng tư vấn Challenger, Gray & Christmas công bố báo cáo cho thấy trong tháng 11, các doanh nghiệp tại Mỹ công bố kế hoạch sa thải tổng cộng 71.321 lao động. Mức này giảm mạnh so với 153.000 người trong tháng 10, nhưng vẫn đủ kéo tổng việc làm bị cắt giảm trong năm nay lên 1,17 triệu – cao nhất kể từ năm 2020.

Tháng trước, nhà mạng Verizon cho biết cắt giảm hơn 13.000 việc làm. Hãng máy tính HP cũng công khai kế hoạch giảm 6.000 nhân viên.

Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) được dùng để viện dẫn cho gần 55.000 vị trí bị sa thải năm nay. Các lý do phổ biến khác là thuế nhập khẩu, tái cấu trúc doanh nghiệp, công ty đóng cửa và điều kiện thị trường – kinh tế kém thuận lợi.

“Dù sao, kế hoạch sa thải đã giảm trong tháng 11. Đây là dấu hiệu tích cực”, Andy Challenger – chuyên gia tại Challenger, Gray & Christmas nhận định.

Người tìm việc tại một hội chợ việc làm ở Massachusetts. Ảnh: Reuters

Từ sau khủng hoảng tài chính 2008, các doanh nghiệp cũng tránh thông báo cắt giảm nhân sự vào cuối năm. “Trước đây, công ty công bố vào cuối năm, để khớp với thời điểm kết thúc năm tài chính. Tuy nhiên, vài năm gần đây, việc này không được công bố vào các đợt nghỉ lễ”, Challenger nói.

Hoạt động tuyển dụng năm nay cũng ảm đạm. Báo cáo của Challenger cho thấy các doanh nghiệp chỉ đăng tuyển gần 498.000 vị trí, giảm 35% so với cùng kỳ năm ngoái.

Báo cáo được công bố trong bối cảnh thị trường việc làm Mỹ gần đây phát đi nhiều tín hiệu suy yếu. Sau điều chỉnh, số việc làm mới tại Mỹ giảm mạnh trong hè này. Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cuối tháng 10 nhận định tăng trưởng việc làm “chậm lại đáng kể” từ đầu năm, cho rằng một phần nguyên nhân là hoạt động nhập cư giảm và tỷ lệ tham gia lực lượng lao động thấp đi.

Ngày 3/12, công ty ADP cho biết khu vực tư nhân tại Mỹ đã cắt giảm 32.000 việc làm trong tháng 11. Đây là mức hạ mạnh nhất trong hơn 2,5 năm. Dù vậy, số liệu của Bộ Lao động Mỹ hôm 5/12 lại chỉ ra số đơn xin trợ cấp thất nghiệp tuần qua bất ngờ giảm xuống 191.000, mức thấp nhất trong hơn 3 năm.

Ấn Độ khó từ chối lời mời bán năng lượng của ông Putin, nhưng cũng cần tránh ảnh hưởng đàm phán thương mại với Mỹ nếu mua nhiều dầu Nga.

Hôm 5/12, Tổng thống Nga Vladimir Putin bày tỏ mong muốn đảm bảo “nguồn cung cấp nhiên liệu không bị gián đoạn” với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, nhân chuyến thăm chính thức kéo dài 2 ngày.

Thông điệp này nối tiếp bình luận của ông Putin trong cuộc phỏng vấn với đài truyền hình India Today phát sóng một ngày trước đó. Tổng thống Nga phản đối việc Mỹ gây áp lực buộc Ấn Độ không mua nhiên liệu của nước này.

“Nếu Mỹ có quyền mua nhiên liệu (hạt nhân) của chúng tôi, tại sao Ấn Độ lại không được hưởng đặc quyền tương tự?”, ông Putin nói và cho biết sẵn sàng thảo luận vấn đề này với Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Theo Reuters , Ấn Độ đang phải “đi trên dây” vì có quan hệ chặt chẽ với Mỹ, đồng thời phụ thuộc vào Nga về nhiên liệu và tiếp cận thiết bị quân sự.

The Guardian cho rằng nền kinh tế Nam Á ở thế khó cân bằng, khi vừa tìm cách duy trì quan hệ quốc phòng và chính trị lâu đời với Nga, vừa tránh làm Washington nổi giận và phá hỏng thỏa thuận thương mại sắp hình thành.

Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi sau cuộc hội đàm tại Nhà Hyderabad ở New Delhi, ngày 5/12. Ảnh: AFP

Thực tế, sau lời đề nghị, Ấn Độ tỏ ra thận trọng. Khi được hỏi về tương lai thương mại năng lượng hai nước, Ngoại trưởng Ấn Độ Vikram Misri cho biết các công ty nước này ra quyết định dựa trên “động lực thị trường thay đổi” và “những vấn đề thương mại mà họ phải đối mặt khi tìm nguồn cung”, ám chỉ áp lực từ các lệnh trừng phạt và giá cả.

Chính phủ ông Modi không có hướng dẫn chính thức nào về dầu Nga. Các công ty lọc dầu nhà nước như Mangalore Refinery, Petrochemicals và HPCL-Mittal Energy đã ngừng mua dầu từ Moskva. Trong khi đó, Indian Oil Corp và Bharat Petroleum Corp mua hạn chế cho đơn hàng tháng 1/2026 từ các nguồn không bị Mỹ trừng phạt.

Kể từ khi xung đột Ukraine nổ ra, Ấn Độ là nước mua dầu thô lớn thứ hai của Nga sau Trung Quốc, nhờ chiết khấu cao. Nước này mua gần mức kỷ lục 2,1 triệu thùng dầu Nga mỗi ngày vào tháng 6, tương đương 45% tổng lượng nhập khẩu.

Hoạt động này khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump không hài lòng. Hồi tháng 8, ông áp thuế quan 25% lên hàng Ấn Độ vì nước này mua dầu Nga. Đến tháng 10, hai công ty dầu mỏ lớn nhất của Nga là Rosneft và Lukoil bị Mỹ trừng phạt, thời điểm Ấn Độ đang tiêu thụ 38% lượng dầu thô xuất khẩu của nước này.

Trước các áp lực của Mỹ, thương nhân và chuyên gia dự báo dòng dầu thô từ Nga sang Ấn Độ sẽ thu hẹp, đạt khoảng 1-1,2 triệu thùng mỗi ngày tháng này và chỉ còn 600.000 thùng mỗi ngày vào tháng 1/2026, thấp nhất kể từ 2022.

Tháng trước, New Delhi cũng công bố một “thỏa thuận lịch sử” với Washington. Trong đó, các công ty dầu khí quốc doanh nước này ký thỏa thuận có thời hạn một năm nhập khẩu khoảng 2,2 triệu tấn khí hóa lỏng mỗi năm từ Mỹ. Phó Đại diện Thương mại Mỹ Rick Switzer dự kiến đến Ấn Độ vào 8/12.

Để tạm thay thế dầu Nga, các nhà máy lọc dầu Ấn Độ phải chuyển sang nguồn cung Trung Đông giá cao hơn. Họ cũng tăng mua từ Mỹ để giữ thiện chí với ông Trump, thậm chí tìm đến Guyana và Brazil nhằm bù đắp thiếu hụt.

Dù vậy, các chuyên gia dự báo việc quốc gia Nam Á giảm nhập dầu Nga chỉ ngắn hạn, theo CNBC . Theo đó, sản lượng từ Nga có thể phục hồi khi các nhà cung cấp không bị trừng phạt bắt đầu chen được vào thị trường cung cấp cho Ấn Độ và một lượng lớn các trung gian thương mại mới xuất hiện.

Những tuần gần đây, nhiều cái tên mới như Eastimplex Stream FZE, Grewale Hub FZE và Tyndale Solutions FZE xuất hiện trong các báo cáo cảng biển, với tư cách là những đơn vị vận chuyển dầu Nga vào Vadinar, Ấn Độ.

“Các nhà máy lọc dầu Ấn Độ cũng có thể dần tìm cách chuyển sang giao dịch với các thực thể Nga không bị trừng phạt, thậm chí sử dụng đội tàu ‘bóng tối’… để cân bằng giữa yếu tố địa chính trị và kinh tế”, chuyên gia Bineet Banka của Nomura nhận định.

Ngoài ra, khi thỏa thuận thương mại giữa New Delhi và Washington càng mất thời gian ký chính thức, nền kinh tế Nam Á có thêm thời gian và cơ sở để đặt câu hỏi về chi phí tài chính, chính trị của việc cắt giảm dầu giá rẻ từ Moskva.

“Thỏa thuận càng kéo dài, các đối tác càng dễ tìm cách tạo kênh mới để đưa dòng dầu ‘né’ trừng phạt vào Ấn Độ một cách hợp pháp”, bà June Goh, chuyên gia thị trường dầu tại Sparta Commodities, nhận định.

Phiên An ( theo Reuters, The Guardian, CNBC )

Netflix – nền tảng phát trực tuyến lớn nhất thế giới chi mạnh tay để mua mảng truyền hình, xưởng phim và phát sóng trực tiếp của ông lớn Hollywood.

Ngày 5/12, Netflix thông báo thương vụ khổng lồ với Warner Bros. Discovery (WBD). Theo đó, họ đạt thỏa thuận sẽ mua mảng truyền hình, xưởng phim và phát sóng trực tiếp (streaming) của WBD với giá 72 tỷ USD.

Thông báo trên gây chấn động Hollywood. Nếu được thông qua, thương vụ này sẽ định hình lại Hollywood trong bối cảnh ngành giải trí đang trải qua nhiều biến động.

WBD là tập đoàn truyền thông và giải trí hàng đầu của Mỹ, sở hữu xưởng phim Warner Bros., HBO, HBO Max, Discovery Channel, CNN và nhiều kênh truyền hình cáp khác. Công ty được hình thành sau thương vụ sáp nhập WarnerMedia và Discovery năm 2022. Trong khi đó, Netflix là nền tảng phát trực tuyến lớn nhất thế giới với hơn 300 triệu thuê bao tại hơn 190 quốc gia.

Netflix sẽ chi 72 tỷ USD mua một phần Warner Bros. Discovery. Ảnh: Deadline

Warner Bros. Discovery cho biết họ vẫn sẽ tiến hành kế hoạch tách đôi trong năm 2026. Sau khi việc chia tách hoàn tất hè năm tới, Netflix sẽ nhận phần liên quan đến Warner. Nửa còn lại có tên Discovery Global, sẽ gồm CNN và các kênh truyền hình cáp khác.

Tuy nhiên, CNN cho rằng hai đại gia truyền thông khác là Paramount và Comcast có thể tiếp tục theo đuổi Warner Bros. Discovery. Suốt nhiều tuần, Paramount được cho là ứng cử viên hàng đầu. Lãnh đạo Paramount muốn mua toàn bộ công ty này, kể cả mảng truyền hình cáp. Họ tự tin về đề xuất sáp nhập và mối quan hệ tốt với Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Vì vậy, đề xuất táo bạo của Netflix khiến giới quan sát ngạc nhiên. Đầu tuần này, họ đã đưa ra 2 lời đề nghị, với giá trị cao hơn Paramount, nguồn tin của CNN cho biết. Netflix còn đồng ý trả khoản phí phá vỡ thương vụ tương đương đề xuất của Paramount. Khoản này có nghĩa bên mua sẽ phải trả cho WBD hàng tỷ USD nếu mọi chuyện đổ bể.

Lý do là thương vụ này sẽ gặp thách thức pháp lý. Chính phủ Mỹ và các nước liên quan sẽ phải xem xét giao dịch này. “Việc Netflix muốn mua đối thủ của họ – mảng phát sóng trực tiếp của WBD sẽ khiến giới chức chống độc quyền trên toàn thế giới cảnh giác. Nếu thương vụ này hoàn tất, nó sẽ tạo ra dấu hỏi lớn về cạnh tranh”, Thượng nghị sĩ Mike Lee viết trên X.

Trong thông cáo ngày 5/12, ban lãnh đạo Netflix khẳng định hai bên có tài sản mang tính bổ sung và thương vụ sẽ tạo “nhiều cơ hội hơn cho cộng đồng sáng tạo nội dung”.

Tuy nhiên, Cinema United – hiệp hội đại diện cho các chủ rạp chiếu phim – cho rằng thương vụ “tạo ra mối đe dọa chưa từng có đối với rạp phim toàn cầu” vì Netflix thường tránh phát hành phim tại rạp.

Thương vụ này cũng có thể chấm dứt một trong những cuộc cạnh tranh lớn nhất của ngành truyền thông suốt thập kỷ qua. Trong một báo cáo gần đây, ngân hàng Bank of America cho biết: “Cuộc chiến phát trực tuyến coi như kết thúc. Netflix sẽ trở thành thế lực toàn cầu không thể tranh cãi của Hollywood, vượt xa vị thế hiện tại”.

Vài tháng qua, hãng chip Mỹ liên tiếp công bố kế hoạch đầu tư tỷ USD vào công ty khác, nổi bật là cam kết rót 100 tỷ USD cho OpenAI.

Tuần này, Nvidia thông báo kế hoạch chi 2 tỷ USD mua cổ phần trong hãng thiết kế chip Synopsys. Đây chỉ là một trong hàng loạt thương vụ được hãng chip Mỹ công bố năm nay. Trước đó, họ cho biết kế hoạch mua 1 tỷ USD cổ phần Nokia, đầu tư 5 tỷ USD vào Intel và 10 tỷ USD vào Anthropic. Như vậy, 4 thương vụ của hãng chip Mỹ có tổng giá trị 18 tỷ USD, chưa kể các khoản đầu tư mạo hiểm nhỏ hơn.

Con số này chưa gồm cam kết 100 tỷ USD mua cổ phần OpenAI trong vài năm tới, dù hai bên chưa đạt thỏa thuận chính thức, Giám đốc Tài chính Nvidia Colette Kress cho biết tại một hội nghị công nghệ hôm 2/12. Kế hoạch này đã được công bố hồi tháng 9.

Nvidia có đủ nguồn lực cho các thương vụ này. Cuối tháng 10, hãng chip sở hữu 60,6 tỷ USD tiền mặt và các khoản đầu tư ngắn hạn. Con số này tăng mạnh so với 13,3 tỷ USD tháng 1/2023, ngay sau khi OpenAI ra mắt ChatGPT. Đây là bước ngoặt với Nvidia, khi hãng sau đó nhanh chóng trở thành cái tên thống trị ngành chip AI toàn cầu.

Tiền mặt và các khoản đầu tư ngắn hạn của Nvidia giai đoạn 2020-2025 (Đơn vị: tỷ USD). Đồ thị: CNBC, Nvidia

Nvidia hiện là công ty có vốn hóa lớn nhất thế giới, với 4.460 tỷ USD. Bảng cân đối kế toán của họ vì thế càng được củng cố. Việc khiến nhà đầu tư băn khoăn chỉ là Nvidia làm gì với số tiền mặt khổng lồ hiện tại. Khi nhận câu hỏi này trong sự kiện công bố kết quả kinh doanh tháng trước, CEO Nvidia Jensen Huang cho biết: “Chưa có công ty nào tăng trưởng với quy mô như vậy”.

Trong khảo sát của hãng dữ liệu FactSet, các nhà phân tích dự báo dòng tiền tự do của công ty sẽ lên 96,85 tỷ USD năm nay và 576 tỷ USD trong ba năm tới. Một số kỳ vọng Nvidia chi nhiều tiền hơn cho việc mua lại cổ phiếu. Ben Reitzes – nhà phân tích tại Melius Research cho biết hãng chip “dư rất nhiều tiền” để làm việc này.

Hồi tháng 8, HĐQT Nvidia đã tăng hạn mức mua lại cổ phiếu thêm 60 tỷ USD. Trong 3 quý đầu năm, hãng chi 37 tỷ USD cho mua lại cổ phiếu và trả cổ tức. “Chúng tôi tiếp tục mua lại cổ phiếu”, Huang cho biết.

Trong khi đó, Kress tiết lộ “ưu tiên lớn nhất” của công ty hiện tại là đảm bảo đủ tiền mặt để bàn giao đúng hạn các sản phẩm thế hệ tiếp theo. Các nhà cung cấp lớn nhất của Nvidia là hãng sản xuất thiết bị như Foxconn và Dell. Họ có thể yêu cầu Nvidia cung cấp vốn lưu động để quản lý hàng tồn kho và mở rộng công suất.

CEO Nvidia Jensen Huang tại Triển lãm Computex 2024 tại Đài Loan tháng 6/2024. Ảnh: Khương Nha

Huang gọi các khoản đầu tư chiến lược gần đây là “việc cực kỳ quan trọng”. Ông giải thích rằng khi những công ty như OpenAI phát triển, nhu cầu sử dụng AI và chip Nvidia cũng tăng theo. Nvidia cho biết không yêu cầu các công ty được đầu tư phải dùng sản phẩm của mình, nhưng thực tế họ đều dùng.

“Các khoản đầu tư chúng tôi thực hiện nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng của Cuda, hệ sinh thái”, Huang nói, đề cập đến phần mềm AI của hãng.

Trong một hồ sơ công bố tháng 10, Nvidia cho biết đã rót 8,2 tỷ USD vào các công ty tư nhân. Với họ, các khoản đầu tư này tương tự thương vụ mua lại.

Thương vụ M&A (mua bán và sáp nhập) lớn nhất Nvidia từng thực hiện là 7 tỷ USD mua Mellanox năm 2020. Thương vụ này đặt nền móng cho các sản phẩm AI hiện nay của hãng, gồm chip đơn lẻ và toàn bộ tủ máy chủ với giá ước tính khoảng 3 triệu USD.

Tuy nhiên, Nvidia lại gặp rào cản pháp lý khi tìm cách mua Arm với giá 40 tỷ USD năm 2020. Họ đã hủy thương vụ này sau khi giới chức Mỹ và Anh lo ngại về cạnh tranh trong ngành chip. Vài năm qua, Nvidia mua lại một số công ty nhỏ hơn để tăng đội ngũ kỹ sư, nhưng chưa hoàn tất thương vụ tỷ USD nào kể từ khi thỏa thuận với Arm đổ bể.

“Rất khó tính đến những thương vụ M&A quy mô lớn. Tôi cũng mong có thương vụ như vậy xuất hiện, nhưng điều đó không dễ dàng”, Kress cho biết.