Category: Quốc tế

Nông dân Mỹ thêm khó khăn tài chính khi bị chậm thanh toán vì chính phủ đóng cửa, trong bối cảnh giá nông sản thấp và căng thẳng thương mại.

Ngày 110, chính phủ Mỹ đóng cửa một phần, sau khi đảng Cộng hòa và Dân chủ không thể thống nhất dự luật ngân sách. Hiện tại, Mỹ chỉ duy trì những chức năng thiết yếu như hành pháp và an ninh quốc gia.

Giới phân tích cho rằng đây là đòn giáng mới lên ngành nông nghiệp Mỹ. Một số khoản vay và thanh toán cho nông dân sẽ không được giải ngân, trong bối cảnh ngành này vốn lao đao vì giá nông sản thấp, khối nợ cao kỷ lục và căng thẳng thương mại đúng cao điểm vụ thu hoạch.

Đến nay, chính phủ Mỹ chưa có dấu hiệu sớm mở cửa trở lại. Việc gián đoạn thanh toán dù trong ngắn hạn cũng có thể làm trầm trọng thêm khó khăn kinh tế của người nông dân. Vận hành máy gặt đập khá tốn tiền, Chad Hart – nhà kinh tế học nông nghiệp tại Đại học Iowa cho biết.

Ngô đang được thu hoạch trong một trang trại ở Iowa (Mỹ). Ảnh: Reuters

Trong thời gian chính phủ đóng cửa, lượng lớn nhân viên liên bang phải nghỉ việc tạm thời. Nhiều hoạt động vì thế bị đình trệ. Bộ Nông nghiệp Mỹ phải cho tạm nghỉ một nửa nhân lực, theo thông báo trên website.

Kế hoạch phản ứng của bộ này cho thấy họ chỉ duy trì một số hoạt động được coi là thiết yếu, như quản lý các chương trình dinh dưỡng và thanh tra thực phẩm. Hầu hết hoạt động như xử lý các khoản nông nghiệp, thanh toán cho nông dân… phải dừng lại. Trong đó, có hàng tỷ USD tiền hỗ trợ thiên tai trong dự luật thuế và chi tiêu của Tổng thống Donald Trump.

Tim Wells – một nông dân nuôi cừu tại Paragould, Arkansas dự định tháng này nộp đơn xin trợ cấp vì thiệt hại do thời tiết. Tuy nhiên, đơn đăng ký mới không được chấp thuận trong thời gian chính phủ đóng cửa. Wells cũng lo lắng việc Bộ Nông nghiệp chậm thanh toán cho một dự án mà anh tham gia làm nhà thầu.

Nhìn tình hình kinh tế ngành nông nghiệp hiện tại, không ai muốn chờ cả, vì chi phí vận hành quá lớn, Wells nói.

Chính quyền Trump và Bộ Nông nghiệp đổ lỗi cho đảng Dân chủ về việc chính phủ đóng cửa. Bộ trưởng Nông nghiệp Brooke Rollins đăng trên mạng xã hội rằng: Hàng tỷ USD hỗ trợ thiên tai đã bị chặn lại, không đến được tay nông dân. Phe Dân chủ thì cho rằng trách nhiệm thuộc về đảng Cộng hòa vì họ kiểm soát cả lưỡng viện và Nhà Trắng.

Nông dân Mỹ năm nay đối mặt với các thách thức kinh tế nghiêm trọng. Căng thẳng thương mại với Mỹ khiến Trung Quốc gần đây chuyển sang mua đậu tương của Brazil. Trung Quốc hiện là nước nhập khẩu đậu tương lớn nhất thế giới.

Năm ngoái, Mỹ xuất khẩu gần 24,5 tỷ USD đậu tương. Trong đó, Trung Quốc mua tới 12,5 tỷ USD. Kế tiếp là Liên minh châu Âu (EU) với 2,45 tỷ USD. Năm nay, Trung Quốc đã không mua hàng Mỹ từ tháng 5.

Vụ thu hoạch ngô cho sản lượng kỷ lục cũng được dự báo kéo giá năm nay xuống. Trong khi đó, chi phí cho các đầu vào cần thiết như hạt giống hay phân bón lại đang tăng vọt.

Bộ Nông nghiệp Mỹ phải dừng thanh toán các khoản hỗ trợ thiên tai, ngừng tiếp nhận và xử lý đơn xin vay vốn mới, ngừng cung cấp hỗ trợ kỹ thuật. Cơ quan này cũng không xử lý các khoản thanh toán hàng năm cho hàng hóa và hoạt động bảo tồn đất đai, thường được cấp trong tháng 9 hoặc 10.

Một số nông dân cho biết đã nhận các khoản chi trả này từ tối 309. Dù khá nhỏ, số tiền cũng hỗ trợ họ phần nào trong thời gian chính phủ đóng cửa.

Hart cho biết thời điểm đóng cửa lần này gây gián đoạn lớn. Vì nông dân thường phụ thuộc vào các khoản vay của Bộ Nông nghiệp để chi trả máy móc, phân bón và chi phí khác trong mùa thu hoạch.

Những nông dân lên kế hoạch cho mùa vụ năm tới cũng có thể gặp trở ngại, Zach Ducheneaux – cựu quan chức Bộ Nông nghiệp Mỹ thời Tổng thống Joe Biden cho biết. Nếu bạn dự định mua đất bằng khoản vay của Cơ quan dịch vụ Nông trại (FSA), cơ hội đó có thể biến mất, Ducheneaux nói.

Nhà Trắng đang theo đuổi các thỏa thuận đầu tư, sản xuất với các doanh nghiệp thuộc 30 ngành quan trọng về an ninh và kinh tế Mỹ.

Nguồn tin của Reuters cho biết chính quyền Tổng thống Donald Trump đang theo đuổi thỏa thuận với hàng chục doanh nghiệp trong hơn 30 ngành, nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc, củng cố chuỗi cung ứng sản phẩm thiết yếu và tăng thu ngân sách. Các lĩnh vực trọng tâm được nhắm đến gồm bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán lượng tử, khoáng sản chiến lược, đóng tàu, năng lượng, sản xuất pin, dược phẩm và vận tải hàng hóa.

Trong một số trường hợp, để đổi lấy nhượng bộ và cam kết đầu tư sản xuất tại Mỹ, chính quyền ông Trump mời chào ưu đãi thuế quan, cam kết thu mua hoặc chi tiền nắm cổ phần trong các công ty đang gặp khó khăn.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick ở Nhà Trắng ngày 199. Ảnh: AP

Việc tiếp cận đàm phán với doanh nghiệp đang được đẩy nhanh, nhằm mang lại chiến thắng chính trị cho Tổng thống Trump trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2026. Giám đốc các doanh nghiệp dược lớn gần như nhận được điện thoại hàng ngày từ Chánh Văn phòng Susie Wiles đến các lãnh đạo Bộ Y tế, Bộ Thương mại.

Một số thương vụ đã hoàn tất hoặc được tiết lộ. Tháng 8, Nhà Trắng đầu tư 8,9 tỷ USD để nắm 9,9 cổ phần Intel. Hôm 309, ông Trump công bố thỏa thuận với Pfizer về việc giảm giá thuốc, đổi lại hãng được miễn thuế dược phẩm nhập khẩu.

Nguồn tin cho biết Pfizer còn được đề nghị sản xuất thêm thuốc điều trị ung thư Ibrance và thuốc điều trị cholesterol Lipitor. Chính quyền cũng yêu cầu hãng dược Eli Lilly sản xuất thêm insulin. AstraZeneca đang xem xét mở cơ sở mới ở Mỹ.

Người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai mô tả việc theo đuổi các thỏa thuận với doanh nghiệp là phương pháp tiếp cận toàn chính phủ nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và kinh tế.

Để thực hiện các thỏa thuận, Chính quyền Trump đang huy động Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế (IDFC) trong việc giám sát và tài trợ vốn. IDFC thành lập trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump nhờ Đạo luật BUILD năm 2018.

Cơ quan này cung cấp tài chính chi phí thấp cho các dự án thực phẩm, y tế và các dự án khác ở các quốc gia đang phát triển. Hồi tháng 6, IDFC đã gửi đề xuất mở rộng đáng kể quyền và phạm vi hoạt động lên quốc hội, mong muốn tăng hơn 4 lần khả năng tài trợ của cơ quan này, từ 60 tỷ USD lên 250 tỷ USD.

IDFC còn dự kiến thành lập quỹ đầu tư chuyên củng cố các lĩnh vực then chốt như cơ sở hạ tầng, năng lượng, khoáng sản đất hiếm và hàng hóa thiết yếu vì lợi ích kinh tế và an ninh quốc gia của Mỹ. Đề xuất vẫn đang chờ Thượng viện phê chuẩn.

Lãnh đạo IDFC từ chối bình luận về các thỏa thuận cụ thể nhưng cho biết nhiệm vụ của họ là huy động đầu tư từ khu vực tư nhân cho các dự án thúc đẩy chính sách đối ngoại và lợi ích kinh tế của Mỹ, bao gồm các dự án giảm sự phụ thuộc vào các khoáng sản và vật liệu quan trọng do Trung Quốc kiểm soát.

Ngoài ra, chính quyền ông Trump cũng định sử dụng 550 tỷ USD mà Nhật Bản cam kết đầu tư để tài trợ cho Chương trình Tăng tốc Đầu tư mới do Bộ trưởng Thương mại điều hành.

Theo giới chuyên gia, việc Nhà Trắng tiến hành các biện pháp can thiệp có kế hoạch vào nền kinh tế đã đảo ngược hàng thập kỷ theo đuổi cách tiếp cận không can thiệp vào khu vực tư nhân, vốn được xem là một đặc điểm cốt lõi của chủ nghĩa tư bản Mỹ.

Thật đáng ngạc nhiên khi một chính quyền Cộng hòa lại đưa chúng ta rời xa chủ nghĩa tư bản truyền thống hơn bất kỳ chính quyền Dân chủ nào khác, John Coffee, Giáo sư luật doanh nghiệp tại Đại học Columbia ở New York, nhận định.

Nhiều cuộc đàm phán của các nền kinh tế đình trệ hơn 10 năm được tái khởi động, hàng loạt hiệp định thương mại cũng được ký kết vì Mỹ áp thuế nhập khẩu.

Từ khi ông Trump tái đắc cử tháng 112024, Liên minh châu Âu (EU) đã đạt 3 thỏa thuận thương mại tự do với Mercosur (Khối thị trường chung Nam Mỹ), Mexico và Indonesia. Họ đang nhắm đến thỏa thuận thứ 4 trong năm nay, với Ấn Độ.

Ngoài EU, Mercosur năm nay còn hoàn tất thỏa thuận với 4 nước thành viên khối tự do thương mại châu Âu (ETFA) và tái khởi động việc đàm phán với Canada, vốn chững lại từ năm 2011.

Ấn Độ và New Zealand cũng hồi sinh việc đàm phán sau một thập kỷ đình trệ. Hồi tháng 1, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) thậm chí ký 3 thỏa thuận thương mại chỉ trong một ngày.

Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc hồi tháng 3 cũng tổ chức cuộc đối thoại kinh tế chung đầu tiên sau 5 năm. Ba nước đã thống nhất hướng tới một hiệp định thương mại tự do 3 bên, vốn ít có tiến triển từ khi khởi động đàm phán năm 2012.

Bộ trưởng Thương mại Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc trong cuộc họp ngày 303. Ảnh: AFP

Thương mại toàn cầu năm nay xáo trộn lớn do chính sách thuế nhập khẩu của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Đến nay, ông đã áp thuế từ 10-50 với hầu hết đối tác thương mại. Nhiều ngành hàng cũng chịu thuế riêng, như nhôm, thép, xe hơi, dược phẩm, gỗ,…

Các hiệp định thương mại mới có thể không hoàn toàn bù đắp được thiệt hại khi Mỹ tăng bảo hộ mậu dịch. Tuy nhiên, lập trường của Mỹ đã thúc đẩy các nền kinh tế khác hành động nhanh hơn.

Châu Âu hiểu rõ rằng họ cần các liên minh mới, để đối phó thuế nhập khẩu 15 mà Mỹ áp lên khối này. Họ cũng đang đối mặt với tình trạng dư thừa công suất tại Trung Quốc và bị nước này siết xuất khẩu nhiều khoáng sản thiết yếu cho quá trình chuyển đổi xanh.

Trong một cuộc tranh luận tháng trước về thỏa thuận thương mại Mỹ – EU, Cao ủy Thương mại EU Maros Sefcovic cho biết Mỹ không phải là lựa chọn duy nhất. Thỏa thuận này bị đánh giá là một chiều, với lợi thế nghiêng hẳn về Mỹ. Năm ngoái, Mỹ đóng góp 17 kim ngạch thương mại cho EU.

Chúng ta cần quan tâm đến 83 còn lại. Điều này đồng nghĩa phải tiếp tục đa dạng hóa các mối quan hệ, ông nói.

Đây cũng là lựa chọn của nhiều quốc gia từng lưỡng lự với mở cửa thị trường, như Ấn Độ và Pháp. Tại Pháp, quan điểm phản đối thỏa thuận EU-Mercosur dường như đang dịu lại.

Tổng giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) Ngozi Okonjo-Iweala hoan nghênh xu hướng này, đặc biệt là các thỏa thuận tuân thủ quy tắc của WTO. Các thành viên đang đàm phán nhiều thỏa thuận hơn với nhau, giúp đa dạng hóa thương mại, từ đó hỗ trợ WTO. Không có sự cạnh tranh, vì hầu hết thỏa thuận được xây dựng trên nền tảng của chúng tôi, bà giải thích trong một sự kiện tháng trước.

Dù vậy, câu hỏi đặt ra hiện tại là liệu các liên minh mới có bù đắp được thiệt hại gây ra bởi thuế nhập khẩu của Mỹ hay không. Giới phân tích cho rằng trong ngắn hạn, câu trả lời là không.

Thuế của Mỹ có tác động ngay lập tức. Trong khi đó, lợi ích từ các hiệp định thương mại mới phải vài năm mới hiện rõ. Quy trình phê chuẩn có thể kéo dài và việc cắt giảm thuế thường được thực hiện dần trong vòng 5-10 năm. Dòng vốn đầu tư để tận dụng các lợi ích này có thể đến sớm hơn.

Còn trong dài hạn, tác động sẽ khó đong đếm rõ ràng. Ví dụ với EU, các hiệp định thương mại mới có thể chỉ giúp tăng trưởng kinh tế nhích nhẹ, trong khi xuất khẩu của khối này sang Mỹ và Trung Quốc chiếm khoảng 4 GDP.

Tuy nhiên, họ sẽ không mất hoàn toàn 4 này. Niclas Poitier – nhà nghiên cứu tại Bruegel, cho biết thuế của Mỹ sẽ chỉ khiến GDP EU giảm 0,2-0,3. Ảnh hưởng từ sự bất ổn đến đầu tư của doanh nghiệp có thể lớn hơn.

Poitiers cho rằng các hiệp định thương mại cũng có giá trị về chính trị, khi mang lại quan hệ ổn định trong bối cảnh Mỹ đang làm suy yếu trật tự kinh tế toàn cầu và thúc đẩy các thỏa thuận không tuân thủ quy định WTO. Vấn đề là họ muốn đảm bảo quan hệ thương mại không chỉ dựa trên các quy định quốc tế, mà còn ràng buộc bởi các hiệp định song phương, ông giải thích.

Vì vậy, thế giới nhiều khả năng xuất hiện mạng lưới thỏa thuận nhằm củng cố hệ thống thương mại đa phương, nhưng sẽ ngoại trừ Mỹ và có thể là cả Trung Quốc.

Tuần trước, trong cuộc điều trần trước Nghị viện châu Âu (EP), Sabine Weyand – Tổng giám đốc phụ trách thương mại của EU khẳng định EU định vị bản thân là đối tác thương mại đáng tin cậy với phần còn lại của thế giới.

Sander Tordoir, kinh tế trưởng tại Trung tâm Cải cách châu Âu, cho biết châu Âu có thể dẫn đầu nhóm phần còn lại. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh EU và các nước như Nhật Bản vốn có thặng dư thương mại. Họ cần thêm người mua chứ không phải thêm người bán.

Đây là thách thức khổng lồ. Mỹ lâu nay chiếm khoảng 50 thâm hụt thương mại toàn cầu, đóng vai trò là nguồn nhu cầu chính cho xuất khẩu của thế giới, ông giải thích. Các nước sẽ phải tìm cách tạo ra nhu cầu với hàng hóa xuất khẩu của nhau, đồng thời có biện pháp chống lại dư thừa công suất của Trung Quốc.

Với riêng EU, phần còn lại của thế giới vẫn là khá nhỏ. Nền kinh tế duy nhất đủ lớn để bù đắp thị trường Mỹ và Trung Quốc là chính khối này. Châu Âu sẽ phải thúc đẩy nhu cầu nội khối, hoặc đối mặt với tăng trưởng trì trệ, Tordoir kết luận.

USD xuống thấp nhất một tuần, còn vàng lập kỷ lục mới vì nhà đầu tư lo Mỹ hoãn công bố báo cáo kinh tế khi chính phủ đóng cửa.

Ngày 110, chính phủ Mỹ đóng cửa một phần , sau khi đảng Cộng hòa và Dân chủ không thể thống nhất dự luật ngân sách. Hiện tại, Mỹ chỉ duy trì những chức năng thiết yếu như hành pháp và an ninh quốc gia. Đây là lần đầu tiên chính phủ Mỹ đóng cửa sau gần 7 năm.

Giới phân tích nhận định việc này tác động lên các thị trường tài chính, khi hoạt động của giới chức bị hạn chế. Việc công bố các số liệu chủ chốt cũng bị trì hoãn.

Trong quá khứ, các thị trường thường phớt lờ ảnh hưởng khi chính phủ đóng cửa. Những thiệt hại kinh tế xảy ra trong thời gian này thường khá hạn chế và được khắc phục nhanh chóng. Tuy nhiên, lần này có thể sẽ khác.

Chiều 110, USD mất giá so với các tiền tệ lớn khác. Dollar Index – đo sức mạnh của đồng bạc xanh với 6 tiền tệ lớn – giảm phiên thứ 4 liên tiếp. Chỉ số này có thời điểm về 97,5 – thấp nhất một tuần. Giá vàng thế giới cũng lập kỷ lục mới phiên thứ 3 liên tiếp, tại 3.875 USD một ounce.

Chứng khoán Mỹ tuần trước và hai phiên đầu tuần này vẫn đi lên. Tuy nhiên, các chỉ số tương lai hiện lại giảm. SP 500 tương lai và Nasdaq tương lai đều đang giảm 0,5.

Nhân viên giao dịch trên sàn chứng khoán New York (NYSE). Ảnh: Reuters

Nhà đầu tư lo ngại việc chính phủ đóng cửa sẽ khiến báo cáo việc làm không được công bố đúng hạn tuần này. Báo cáo việc làm và lạm phát được nhà đầu tư sử dụng để đánh giá xu hướng vĩ mô. Nếu không có, họ phải dựa nhiều vào các số liệu thay thế, và thận trọng hơn khi dự báo biến động giá tài sản.

Không chỉ nhà đầu tư, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cũng phải mò mẫm trong bóng tối, nếu thiếu các báo cáo này. Giới phân tích cho rằng nhiều khả năng cơ quan này phải bám theo kế hoạch giảm lãi suất 2 lần năm nay, mỗi lần 25 điểm cơ bản (0,25).

Bên cạnh đó, khi nhà đầu tư không thể đánh giá mức độ chậm lại của kinh tế Mỹ, TD Securities dự báo chênh lệch giữa lãi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn ngắn và dài càng chênh lệch. Một đợt đóng cửa kéo dài cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các giao dịch phức tạp, do cần sự hướng dẫn của cơ quan quản lý.

Với các cơ quan tài chính, việc đóng cửa này buộc Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) phải hoạt động chỉ với 9 nhân sự so với trước, theo kế hoạch ứng phó của họ đưa ra hồi tháng 8. Điều này hạn chế đáng kể khả năng của SEC trong xét duyệt hồ sơ doanh nghiệp, điều tra sai phạm và giám sát thị trường.

Tương tự, Ủy ban Giao dịch hàng hóa tương lai (CFTC) cho nghỉ hầu hết nhân viên và ngừng gần như toàn bộ hoạt động giám sát thị trường. Các đợt đóng cửa trước đây từng khiến CFTC hoãn công bố báo cáo về giao dịch của nhà đầu tư trên thị trường hợp đồng tương lai và quyền chọn.

Hoạt động niêm yết của doanh nghiệp cũng chịu ảnh hưởng. Các công ty dự kiến làm IPO không thể tiến hành nếu chưa có sự phê duyệt của SEC. Việc này có thể làm giảm sự sôi động trên thị trường, vốn đang bùng nổ IPO những tháng gần đây.

Theo kế hoạch ứng phó, hồ sơ định kỳ của doanh nghiệp gửi lên SEC vẫn tiếp tục được xử lý, miễn là họ còn kinh phí trả cho đối tác vận hành hệ thống. Tuy nhiên, hiện chưa rõ nguồn kinh phí này duy trì được bao lâu.

Ngược lại, các cơ quan quản lý ngân hàng và bảo vệ người tiêu dùng vẫn hoạt động bình thường, do không dùng khoản ngân sách cần được Quốc hội thông qua.

Tòa Tối cao Mỹ cho phép bà Lisa Cook tiếp tục giữ chức Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và tổ chức tranh luận vụ việc năm sau.

Quyết định được nêu trong một phán quyết ngắn gọn, không ký tên, được Tòa án Tối cao Mỹ ban hành hôm 110. Theo đó, tòa từ chối xem xét khẩn cấp về đề nghị của Tổng thống Mỹ Donald Trump liên quan quyết định sa thải Thống đốc Lisa Cook và lên lịch tranh luận vào tháng 12026.

Khi ấy, Tòa Tối cao sẽ xem xét liệu có nên chặn phán quyết của Tòa án Phúc thẩm Liên bang khi cho rằng quyết định của ông Trump là không đủ cơ sở pháp lý.

Quyết định này đồng nghĩa bà Cook tiếp tục tham gia hai cuộc họp cuối cùng của Fed trong năm nay, gồm cuộc họp quan trọng vào cuối tháng 10, nơi Ủy ban chính sách lãi suất sẽ nhóm họp.

Thống đốc Fed Lisa Cook tại cuộc họp ở Washington ngày 256. Ảnh: AFP

Cuối tháng 8, Tổng thống Trump công bố lệnh sa thải Thống đốc Lisa Cook, với cáo buộc gian lận thế chấp. Chính quyền cho rằng bà khai báo cả hai bất động sản đã mua tại Michigan và Georgia là nhà ở chính, hành vi có thể giúp hưởng lãi vay thấp hơn so với xác định là nhà thứ hai hoặc bất động sản cho thuê.

Vài hôm sau, bà Cook nộp đơn kiện quyết định này. Ngày 99, Thẩm phán Tòa án liên bang Washington (DC) Jia Cobb ban hành lệnh cấm tạm thời, ngăn ông Trump thực thi lệnh sa thải trong lúc vụ kiện còn đang xử lý.

Theo thẩm phán Jia Cobb, chính quyền Trump không đáp ứng điều kiện lý do chính đáng để sa thải, tức thống đốc vi phạm khi tại nhiệm. Quyết định cũng tước đi quyền hợp pháp của bà Cook trong việc tự bảo vệ trước tòa. Đáp lại, ông Trump tiếp tục yêu cầu Tòa Phúc thẩm Washington cho phép bãi nhiệm ngay lập tức, nhưng bị bác bỏ ngày 159.

Trong 112 năm qua, chưa có tổng thống nào sa thải một thống đốc đương nhiệm. Thống đốc Cook được bổ nhiệm năm 2022 bởi Tổng thống Joe Biden. Bà phủ nhận mọi sai phạm và chưa bị buộc tội.

Theo tài liệu do AP thu thập, trong bản ước tính vay tháng 52021, bà Cook ghi rõ căn hộ tại Atlanta là nhà nghỉ dưỡng. Tại hồ sơ xin cấp phép an ninh, bà cũng mô tả đây là nhà thứ hai, ngược với cáo buộc gian lận của chính quyền Trump.

Bà Cook khẳng định không từ chức và hay bị đe dọa bởi ông Trump. Luật sư Abbe Lowell của bà cho biết thống đốc tiếp tục thực hiện đầy đủ trách nhiệm được Thượng viện phê chuẩn.

Giáo sư Lev Menand tại Đại học Columbia lưu ý Tòa Tối cao từng cho phép các vụ sa thải khác có hiệu lực trong khi vụ kiện đang xét xử, như trường hợp Rebecca Slaughter tại Ủy ban Thương mại Liên bang.

Tuy nhiên, phán quyết hôm 110 cho thấy Fed được nhìn nhận không giống với các cơ quan độc lập khác. Có vẻ tòa đang chọn hướng đi khác trong trường hợp này, nhằm giữ nguyên hiện trạng có lợi cho tính độc lập của Fed, ông bình luận.

Người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai tuyên bố: Tổng thống Trump đã hợp pháp khi bãi nhiệm bà Lisa Cook khỏi Hội đồng Thống đốc Fed. Chúng tôi mong chờ chiến thắng cuối cùng khi trình bày lập luận trước Tòa Tối cao vào tháng 1.

Chỉ số SP 500 lên mức cao kỷ lục mới khi nhà đầu tư kỳ vọng chính phủ đóng cửa ngắn ngày và ít gây tác động kinh tế.

Chốt phiên giao dịch 110, cả ba chỉ số chủ chốt của Wall Street cùng đi lên. SP 500 tăng 0,34 lên 6.711 điểm – lần đầu tiên đóng cửa trên mốc 6.700. Nasdaq Composite tăng 0,4 lên 22.755 điểm. DJIA thêm 0,1, chốt tại 46.441 điểm.

Chứng khoán Mỹ đảo chiều sau khi đi xuống đầu phiên. SP 500 được hỗ trợ nhờ nhóm cổ phiếu y tế, như Regeneron Pharmaceuticals và Moderna. Hai mã này cùng tăng gần 7.

Cổ phiếu y tế khởi sắc sau khi hãng dược phẩm Pfizer và Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết đã đạt được thỏa thuận. Pfizer đồng ý giảm giá thuốc kê đơn trong chương trình bảo hiểm y tế Medicaid để được hạ thuế nhập khẩu. Ông Trump kỳ vọng nhiều công ty dược khác sẽ nối gót Pfizer.

Nhân viên giao dịch trên sàn chứng khoán New York (NYSE). Ảnh: Reuters

Việc chính phủ Mỹ đóng cửa do Quốc hội chưa thể thông qua dự luật chi tiêu tạm thời cũng không khiến Wall Street lo ngại. Nhà đầu tư kỳ vọng việc này chỉ kéo dài trong thời gian ngắn và ít tác động đến nền kinh tế.

Thị trường dường như không mấy quan tâm. Những người muốn mua bắt đáy sẽ phải chờ thêm, vì đà tăng vẫn đang tích cực, Louis Navellier – nhà sáng lập Navellier Associates nhận định trên CNBC .

Trong các lần đóng cửa trước đây, thị trường chứng khoán Mỹ vẫn tăng điểm. Lần này, tình hình được đánh giá có thể rủi ro hơn, do nhiều số liệu kinh tế không được công bố đúng hạn, đặc biệt trong bối cảnh nhà đầu tư quan tâm đến thị trường lao động và lạm phát.

Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) hôm 309 ước tính việc đóng cửa khiến 750.000 nhân viên liên bang phải nghỉ việc tạm thời. Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump từng dọa sa thải vĩnh viễn hàng loạt lao động liên bang nếu chính phủ đóng cửa. Dù vậy, Phó tổng thống Mỹ JD Vance cho biết Nhà Trắng chưa đưa ra quyết định cuối cùng.

Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ có cuộc họp chính sách vào cuối tháng 10. Vì Bộ Lao động Mỹ phải ngừng hầu hết hoạt động, báo cáo việc làm tháng 9 không được công bố vào cuối tuần này. Điều này đồng nghĩa Fed phải quyết định khi tình hình không rõ ràng. Nhà đầu tư dự báo cơ quan này giảm lãi suất trong phiên họp tháng này và tháng 12.

Báo cáo việc làm khu vực tư nhân tại Mỹ, do công ty ADP công bố, cho thấy số việc làm mới trong tháng 9 giảm 32.000. Họ cũng điều chỉnh số liệu tháng 8 giảm 3.000. Các con số này đều tệ hơn dự báo của các nhà kinh tế học.

Mỹ tiếp tục gây sức ép với Ấn Độ, khi đề xuất nước này giảm mua dầu Nga để có tiến triển trong đàm phán thỏa thuận thương mại.

Cuối tuần trước, Reuters trích nguồn tin thân cận cho biết phái đoàn đàm phán thương mại của Mỹ đã thông báo với phía Ấn Độ, rằng giảm mua dầu Nga có vai trò quan trọng giúp nước này được hạ thuế nhập khẩu và đạt thỏa thuận với Washington.

Một quan chức Mỹ cũng cho biết dù việc đàm phán có tiến triển tích cực, Ấn Độ vẫn còn nhiều việc khác cần hoàn thành để giải quyết lo ngại về khả năng tiếp cận thị trường, thâm hụt thương mại và dầu Nga.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi bắt tay tại Nhà Trắng ngày 132. Ảnh: Reuters

Vài tháng qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục gây sức ép nhằm thuyết phục quốc gia Nam Á, Liên minh châu Âu và các thành viên trong NATO giảm mua dầu Nga. Mục đích là siết thu ngân sách của Nga và chấm dứt chiến sự tại Ukraine. Tổng thống Mỹ ngày càng tỏ ra thất vọng trước tiến triển chậm chạp của việc chấm dứt chiến sự Nga – Ukraine. Đây là cuộc xung đột ông cam kết sẽ giải quyết ngay từ ngày đầu nhậm chức.

Đến nay, chính quyền ông Trump cho thấy họ sẵn sàng dùng sức ép tối đa để thúc đẩy các mục tiêu chính sách. Điều này thể hiện qua việc gắn đàm phán thương mại với yêu cầu Ấn Độ hạn chế mua dầu Nga.

Tháng trước, Mỹ áp thêm 25 thuế với hàng nhập khẩu từ Ấn Độ vì vấn đề này, nâng tổng mức thuế với hàng hóa quốc gia Nam Á l ên 50 . Động thái này khiến các cuộc đàm phán thương mại giữa hai bên trở nên căng thẳng.

Tuy nhiên, ông Trump vẫn tránh nâng thuế với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, dù nước này cũng là khách mua chính của dầu Nga. Washington đang tìm cách duy trì thỏa thuận tạm giảm thuế nhập khẩu với Bắc Kinh.

Dù vậy, Ấn Độ đến nay vẫn bảo vệ quan điểm về dầu Nga. Đầu tháng này, Bộ trưởng Tài chính Ấn Độ Nirmala Sitharaman khẳng định vẫn mua hàng vì tính kinh tế, bất chấp việc bị Mỹ áp thuế 50. Nước này cũng cáo buộc phương Tây tiếp tục duy trì thương mại với Nga, bất chấp các lệnh trừng phạt.

Chứng khoán chiếm 45,4 tổng tài sản tài chính của hộ gia đình Mỹ trong quý II, mức cao kỷ lục từ năm 1945, theo Fed chi nhánh St.Louis.

Tỷ lệ này bao gồm giá trị nắm giữ cổ phiếu trực tiếp và gián tiếp thông qua quỹ tương hỗ và hưu trí của các hộ gia đình Mỹ. Trước đó, mức đỉnh cũ được xác lập vào quý IV2024, với tỷ lệ 44,45 và giảm nhẹ trong 3 tháng đầu năm nay.

Kỷ lục mới xuất phát từ nhiều yếu tố, với thị trường chứng khoán Mỹ liên tục đạt mức cao mới, giúp nâng giá trị tài sản nắm giữ. Gần nhất, Nasdaq Composite và SP 500 lần lượt đạt đỉnh vào 22 và 239.

Các chỉ số tại Phố Wall đã bứt phá từ tháng 4, nhờ kỳ vọng thuế quan của ông Trump sẽ không làm chệch hướng thương mại toàn cầu và Fed sẽ hạ lãi suất nhiều lần để hỗ trợ kinh tế. Fed đã thực hiện lần cắt giảm đầu tiên trong năm hôm 179 và phát tín hiệu có thể tiếp tục nới lỏng từ nay đến đầu 2026.

Ngoài ra, ngày càng nhiều người Mỹ tham gia trực tiếp vào thị trường chứng khoán. Các quỹ hưu trí cũng đầu tư vào kênh này nhiều hơn trong vài thập niên gần đây, theo CNN .

Việc chứng khoán đi lên nhìn chung giúp nhiều gia đình Mỹ được hưởng lợi từ tăng trưởng của doanh nghiệp nước này. Tuy nhiên, tỷ lệ phân bổ tài sản vào chứng khoán cao kỷ lục cũng làm dấy lên lo ngại trường hợp suy thoái xảy ra có thể tác động mạnh đến tài chính cá nhân của người dân, nhất là khi nền kinh tế đang đối mặt với thị trường lao động mong manh hơn và lạm phát khó hạ nhiệt.

Theo ông Jeffrey Roach, kinh tế trưởng tại LPL Financial, khi ngày càng nhiều người nắm giữ phần lớn tài sản trong chứng khoán, thị trường sẽ có ảnh hưởng lớn hơn tới nền kinh tế, dù tích cực hay tiêu cực. Tác động của một đợt bùng nổ hay lao dốc sẽ lan tỏa mạnh mẽ hơn so với một thập niên trước, ông nói.

Mức độ sở hữu đã vượt thời kỳ cuối những năm 1990, ngay trước khi bong bóng dot-com vỡ, theo John Higgins, chuyên gia kinh tế trưởng mảng thị trường chứng khoán tại Capital Economics. Ông khuyến nghị cảnh giác, ngay cả khi thị trường tiếp tục hứng khởi nhờ làn sóng AI.

Chúng tôi dự báo SP 500 sẽ tiếp tục tăng trong năm nay và năm tới. Nhưng tỷ trọng nắm giữ cổ phiếu (của các hộ gia đình) hiện quá cao là tín hiệu đỏ cần theo dõi sát sao, ông nhận định.

AP cho rằng thách thức lớn nhất của thị trường chứng khoán Mỹ là liệu Fed có cắt giảm lãi suất nhiều lần như kỳ vọng của các nhà đầu tư hay không. Fed đang thận trọng vì lãi suất thấp hơn có thể tiếp thêm động lực cho lạm phát vẫn đang duy trì trên mức mục tiêu 2.

Phiên An ( theo CNN, Fed St.Louis, AP )

Tỷ lệ sinh tại Hàn Quốc đi xuống sẽ khiến lực lượng lao động co lại, gây sức ép lên tăng trưởng, năng suất và cả hệ thống hưu trí.

Hàn Quốc được giới phân tích gọi là một trong bốn con hổ châu Á, nhờ tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng sau chiến tranh Triều Tiên thập niên 50. Trong giai đoạn 1960 – 1996, GDP thực của Hàn Quốc tăng tới 25 lần, nhờ nền kinh tế định hướng xuất khẩu. Đây là một trong những thành tựu kinh tế nổi bật nhất trong lịch sử thế giới, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) nhận xét.

Từ một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới sau Chiến tranh Triều Tiên, Hàn Quốc trở thành nền kinh tế có GDP bình quân tương đương nhiều nước châu Âu. Số liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy nước này hiện có GDP bình quân 34.640 USD một năm.

Tuy nhiên, ngày càng nhiều nghiên cứu gần đây cảnh báo quốc gia này đang đối mặt với thách thức dân số, có khả năng kéo tụt tăng trưởng trong vòng 2 thập kỷ tới. Năm ngoái, tỷ lệ sinh tại Hàn Quốc là 0,748 – tăng nhẹ so với 0,721 năm 2023. Mức này thấp hơn so với trung bình các nước thuộc OECD là 1,43. Mức sinh thay thế để các nước không suy giảm dân số là 2,1.

Tỷ lệ sinh của Hàn Quốc đồng nghĩa cứ 100 người Hàn Quốc thì chỉ sinh 36 trẻ em. Việc này khiến lực lượng lao động co lại, đồng nghĩa tăng trưởng và năng suất lao động đều sẽ giảm sút.

Người dân trên đường phố Myeongdong (Seoul, Hàn Quốc). Ảnh: Reuters

Năm 2024, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc dự báo tỷ lệ sinh chạm đáy sẽ là một trong những yếu tố đẩy họ vào suy giảm kéo dài cho đến năm 2040.

Một nghiên cứu khác hồi tháng 5 của Viện Phát triển Hàn Quốc cho biết sự thay đổi về cấu trúc dân số sẽ tiếp tục gây sức ép lên tiềm năng tăng trưởng. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước này có thể về gần 0 năm 2040. Theo dự báo, kinh tế Hàn Quốc có thể co lại năm 2047, hoặc sớm nhất là năm 2041, theo kịch bản bi quan nhất.

Trong quý II, GDP Hàn Quốc tăng 0,5 so với cùng kỳ năm ngoái. Quý trước đó, quy mô nền kinh tế này gần như đứng yên.

Nếu đổi mới công nghệ không thể bù đắp cho xu hướng suy giảm, Hàn Quốc sẽ chứng kiến quá trình suy giảm kinh tế kéo dài, Lee In-sil – Giám đốc Viện Dân số Bán đảo Triều Tiên vì Tương lai (KPPIF) gần đây cho biết trên CNBC .

Nước này đã tung ra nhiều chính sách khuyến khích các cặp vợ chồng trẻ sinh con, gồm tiền thưởng sinh con và các khoản trợ cấp. Theo một nghiên cứu năm 2024 đăng trên Tạp chí Đạo đức Y khoa, Hàn Quốc đã chi hơn 270 tỷ USD trong 16 năm qua cho các biện pháp khuyến sinh. Năm 2023, họ thậm chí đưa ra ý tưởng miễn nghĩa vụ quân sự bắt buộc cho nam giới nếu họ có từ 3 con trở lên trước năm 30 tuổi.

Tuy nhiên, các chính sách này chưa có nhiều tác động. Tôi không nghĩ có chính sách dân số nào có thể nâng tỷ lệ sinh ở Hàn Quốc lên một cách đáng kể, Nicholas Eberstadt – nhà kinh tế học chính trị tại Viện Doanh nghiệp Mỹ (AEI) cho biết trên CNBC.

Dù tỷ lệ sinh Hàn Quốc nhích nhẹ trong năm 2024, chúng ta chưa thể ăn mừng, Eberstadt cho biết vì con số này vẫn thấp hơn nhiều mức 2,1.

Lực lượng lao động suy giảm còn gây sức ép lên hệ thống hưu trí. Hồi tháng 3, Hàn Quốc thông qua cải tổ quỹ lương hưu lần đầu tiên trong 18 năm, kéo dài thời điểm cạn kiệt của quỹ hưu trí quốc gia thêm 15 năm, tới 2071.

Trong hệ thống hưu trí chính của Hàn Quốc, gồm quân đội, nhân viên trường tư, công chức và hưu trí quốc gia, quỹ hưu trí quân đội và công chức đã cạn kiệt, Lee cho biết. Các cải cách hiện tại sẽ buộc thế hệ trẻ phải đóng phí cao hơn trong khi nhận quyền lợi thấp hơn. Việc này sẽ khó tránh khỏi những chỉ trích vì đẩy gánh nặng sang các thế hệ tương lai, bà giải thích.

Dù triển vọng cho nền kinh tế lớn thứ tư châu Á khá ảm đạm, một số nhà phân tích cho rằng không nên quá tuyệt vọng. Lee giải thích các nền kinh tế sẽ luôn tìm được cách thích ứng. Khi nền kinh tế đối mặt suy thoái, giới chức thường sẽ có nhiều nỗ lực nhằm nâng cao năng suất lao động thông qua đổi mới công nghệ, chính sách nhập cư và các biện pháp khác để ngăn suy giảm thêm, bà nói.

Eberstadt cũng cho rằng Hàn Quốc có thể duy trì và thậm chí giàu lên dù dân số già hóa và co lại. Ông lấy ví dụ thập niên 70, thế giới từng lo ngại khan hiếm tài nguyên do dân số toàn cầu bùng nổ. Cuốn sách Quả bom dân số của Paul Ehrlich – cựu giáo sư Đại học Stanford và nhà nghiên cứu Anne Ehrlich dự báo nạn đói toàn cầu sẽ xảy ra và tỷ lệ tử vong tăng khi dân số tăng.

Tuy nhiên, 50 năm sau, thế giới lại giàu có hơn, học vấn cao hơn, ăn uống ngon hơn, ở nhà tốt hơn và tỷ lệ nghèo thấp hơn so với thời điểm dân số ít, Eberstadt nói.

Lee cho rằng với khi chính phủ Hàn Quốc thay đổi chính sách nhanh chóng và nhận thức xã hội tiên tiến hơn trong những năm gần đây, các giải pháp đột phá sẽ xuất hiện. Eberstadt cũng chỉ ra năm 1953, khi Chiến tranh Triều Tiên chấm dứt, rất ít người cho rằng Hàn Quốc sẽ đạt được thành tựu như hiện tại.

Con người có khả năng thích ứng đặc biệt. Hiện tại là một loại thách thức rất khác, nhưng nhìn vào những gì diễn ra trong quá khứ, tôi không cho rằng họ sẽ gục ngã đâu, ông nói.

Ông Trump công bố áp thuế gỗ và đồ gỗ nhập khẩu, với lý do các sản phẩm này đe dọa an ninh quốc gia.

Ngày 299, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký văn bản thông báo áp thuế nhập khẩu 10 với gỗ xẻ và gỗ tròn nhập khẩu. Ông cũng công bố thuế với tủ bếp, tủ phòng tắm và đồ gỗ bọc đệm là 25. Các mức này có hiệu lực từ 1410.

Từ đầu năm sau, các nước chưa có thỏa thuận thương mại với Mỹ sẽ chịu thuế với đồ bọc đệm là 30, tủ bếp và tủ đồ phòng tắm 50. Các mức này đã được ông thông báo trên mạng xã hội Truth Social hôm 259.

Xe tải chở gỗ tại trạm kiểm soát biên giới ở Stanstead, Quebec (Canada). Ảnh: Reuters

Trong văn bản, Tổng thống Mỹ giải thích các sản phẩm này đe dọa an ninh quốc gia. Ông khẳng định đồ gỗ nhập khẩu làm suy yếu kinh tế Mỹ, khiến nhiều nhà máy có nguy cơ đóng cửa và gây gián đoạn chuỗi cung ứng trong nước. Với tình hình ngành gỗ hiện tại, Mỹ đứng trước nguy cơ thiếu hụt các sản phẩm gỗ thiết yếu – vốn có vai trò quan trọng trong an ninh quốc gia và cơ sở hạ tầng, văn bản cho biết.

Thuế nhập khẩu các sản phẩm này được áp dựa trên Mục 232 của Đạo luật Thương mại năm 1974. Gần đây, Tổng thống Mỹ sử dụng đạo luật này nhiều hơn để áp thuế. Ông hiện chờ phán quyết cuối cùng của Tòa án Tối cao về thuế nhập khẩu áp lên các đối tác thương mại, viện dẫn Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA). Hai tòa án cấp thấp hơn đã khẳng định các mức thuế này bất hợp pháp.

Thuế mới sẽ tác động đến các nước cung cấp gỗ hàng đầu cho Mỹ, như Canada và Mexico. Giới chức Canada thông báo sẽ hỗ trợ tới 1,2 tỷ đôla Canada (870 triệu USD) cho các nhà sản xuất gỗ mềm trong nước.

Một số quốc gia có thỏa thuận thương mại với Mỹ được giảm thuế. Ví dụ, mức dành cho Anh là 10, Liên minh châu Âu (EU) và Nhật Bản chịu 15. Đây là mức thuế các nước đã thống nhất trong thỏa thuận với Mỹ.