Author: Alfa Bull

Cơn sốt matcha đẩy giá tăng mạnh, khiến nguồn Nhật khan hiếm, trong khi nguồn cung Trung Quốc thành lựa chọn thay thế trong bối cảnh nhu cầu vượt xa khả năng chi trả.

Trong hơn một năm qua, nhu cầu matcha tăng mạnh trên toàn cầu đã đẩy giá nguyên liệu này leo thang tại nhiều thị trường, trong đó có Việt Nam.

Khảo sát tại TP HCM và một số tỉnh lân cận cho thấy, phần lớn quán cà phê đều đưa matcha vào thực đơn như một sản phẩm chủ lực mới và bán với mức giá cao hơn khoảng 18-20% so với các món đồ uống thông thường. Nhiều tiệm bánh cũng bổ sung các loại bánh mang hương vị matcha, khiến nguyên liệu này tiêu thụ nhanh và trở thành mặt hàng có giá tăng nhanh nhất trong nhóm sản phẩm pha chế.

Hiện, giá bán matcha trên các sàn thương mại điện tử và cửa hàng chuyên kinh doanh ghi nhận mức tăng 20-30% so với cùng kỳ. Matcha nội địa có giá từ 790.000 đến 5 triệu đồng một kg, hàng từ Trung Quốc và Đài Loan dao động 500.000 đến 3 triệu đồng một kg. Matcha Nhật Bản tiếp tục giữ vị trí cao nhất thị trường. Dòng phổ biến có giá 1-5 triệu đồng một kg; loại premium 8-15 triệu đồng một kg; còn loại ceremonial grade – vốn dành cho phân khúc rất cao, có giá 25-40 triệu đồng một kg nhưng khan hiếm.

Matcha ngày càng xuất hiện nhiều ở các tiệm đồ uống, bánh ở TP HCM. Ảnh: NVCC

Tại Hà Nội và TP HCM, nhiều chủ quán trà và nhân viên pha chế thừa nhận họ đang chịu áp lực chi phí lớn khi giá matcha Nhật tăng liên tục.

Ông Nguyên, chủ quán cà phê rộng hơn 100 m2 ở phường Tân Định, cho biết giá nhập loại nguyên liệu cao cấp đã tăng khoảng 40%, đồng thời thời gian đặt hàng kéo dài do nguồn cung hạn chế. Năm nay, xu hướng người tiêu dùng ưa chuộng đồ uống có sử dụng matcha khiến nhiều khách sẵn sàng chi thêm tiền để trải nghiệm. Tuy nhiên, khi giá đồ uống cao liên tục tăng, thậm chí cao gấp 2-3 lần so với mặt bằng chung, số lượng bán ra có xu hướng giảm do giới hạn về khả năng chi trả của khách hàng.

Tương tự, chủ một tiệm bánh tại phường An Hội Đông cũng cho hay khách hàng yêu cầu nhiều sản phẩm có vị matcha nhưng chi phí nguyên liệu Nhật Bản quá cao khiến giá bán khó cạnh tranh. Vì vậy, cơ sở của ông chuyển sang sử dụng matcha từ Việt Nam, Đài Loan hoặc Quý Châu (Trung Quốc) để giữ giá hợp lý. Theo tính toán của ông, một chiếc bánh 150 gram nếu dùng matcha Nhật có thể lên đến 100.000 đồng, trong khi dùng matcha Quý Châu chỉ bằng khoảng một phần ba.

Không chỉ các cửa hàng F&B, nhiều nhà nhập khẩu và nhà phân phối cũng thay đổi chiến lược. Khảo sát tại TP HCM cho thấy, các doanh nghiệp, cửa hàng ngày càng lựa chọn nguyên liệu có giá phù hợp. Một doanh nghiệp nhập khẩu matcha tại phường Bình Thạnh cho biết, hàng Nhật vốn bán chạy trước đây hiện tiêu thụ rất chậm, còn matcha Quý Châu đang chiếm 60% lượng hàng nhập mới của doanh nghiệp ông.

Đại diện Oishi Deli Việt Nam – đơn vị đầu tiên đưa matcha đặc sản Quý Châu vào Việt Nam, nhận định doanh nghiệp F&B buộc phải đa dạng hóa nguồn cung khi chi phí đầu vào tăng. Theo vị này, matcha Quý Châu có màu sắc, độ mịn và vị umami tương tự matcha Nhật nhưng giá chỉ bằng khoảng một phần ba, giúp doanh nghiệp duy trì biên lợi nhuận. Sự chuyển dịch này diễn ra trong bối cảnh các nhà nhập khẩu toàn cầu tìm nguồn cung ổn định và kinh tế hơn do thiếu nguyên liệu và chi phí tăng trên diện rộng.

Quý Châu – vùng trồng trà truyền thống của Trung Quốc, đang nổi lên nhanh chóng. Tân Hoa Xã dẫn số liệu từ cơ quan chức năng Trung Quốc cho thấy, huyện Giang Khẩu, Quý Châu (Trung Quốc) đạt doanh số hơn 1.200 tấn matcha trong năm ngoái, tương đương 300 triệu nhân dân tệ. Thành phố Đồng Nhân sở hữu nhà máy matcha lớn nhất thế giới, công suất hơn 4.000 tấn mỗi năm. Tỉnh Quý Châu hiện là địa phương xuất khẩu matcha lớn nhất Trung Quốc và đứng thứ ba toàn cầu.

Trước đây, matcha Trung Quốc chủ yếu dùng làm hương liệu cho bánh kẹo và không được chuộng để pha uống. Tuy nhiên, Theo Cục nông nghiệp tỉnh Quý Châu, nơi đây đã cải thiện hình ảnh bằng việc áp dụng tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt, đạt các chứng nhận EU và USDA Organic. Địa phương này còn cấm 128 loại thuốc trừ sâu và vượt qua hơn 500 bài kiểm tra an toàn thực phẩm của EU, giúp sản phẩm được dán nhãn “EU Standard Matcha”.

Tại Việt Nam, thị trường matcha dự kiến tăng trưởng CAGR 14,8% đến năm 2031. Tuy nhiên, doanh nghiệp F&B gặp áp lực lớn về chi phí nguyên liệu, nhân công và vận hành. Báo cáo của iPOS cho thấy 45,3% doanh nghiệp F&B đã tăng giá trong nửa đầu năm 2025. Các chuyên gia nhận định sự phụ thuộc vào nguồn cung Nhật khiến chi phí đội lên nhanh, buộc doanh nghiệp phải tìm nguồn thay thế như Quý Châu.

Ở phạm vi toàn cầu, nhu cầu matcha tăng mạnh khiến chuỗi cà phê lớn như Starbucks hay Luckin Coffee tung liên tục sản phẩm mới. Các nhà cung ứng ghi nhận đơn hàng từ cả Mỹ, Ba Lan và Kazakhstan, khiến nguyên liệu nhiều lần rơi vào tình trạng “cháy hàng”. Giá nguyên liệu làm matcha tại Kyoto đã tăng từ 5.500 yen một kg lên hơn 14.000 yen một kg, theo Financial Times . Một chuyên viên thu mua tại Mỹ cho biết ông đã phải trả giá cao hơn 75% cho matcha Nhật vụ 2025 và dự báo matcha phân khúc thấp cũng tăng 30-50% trong thời gian tới.

Mưa lũ kéo dài và việc nhiều hộ giảm đàn do thua lỗ làm nguồn trứng thiếu hụt, đẩy giá bán lẻ tại TP HCM lên 3.800-8.000 đồng một quả, tăng 25-30% so với cùng kỳ năm ngoái.

Khảo sát tại các chợ truyền thống ở TP HCM cho thấy, trứng gà công nghiệp được bán với giá 3.500-4.000 đồng một quả; trứng gà Ai Cập khoảng 4.000 đồng; trứng gà ta 4.000-4.500 đồng tùy cỡ. Trứng gà đen vỏ xanh có giá 7.000 đồng một quả, tăng gần 1.000 đồng so với tháng trước.

Tiểu thương cho biết nguồn cung giảm rõ rệt. Bà Thanh, chủ sạp tại chợ Xóm Mới, phường An Hội Đông, nói lượng trứng về chợ tuần qua thấp hơn tháng trước và giảm mạnh so với cùng kỳ. Miền Bắc và miền Trung thiếu hàng sau bão, trong khi nhu cầu cuối năm tăng khiến thị trường thiếu hụt.

Tại chợ Bà Chiểu, bà Hằng cho biết các vựa phải chia hàng cho khu vực bão lũ, nên lượng trứng giao về chợ giảm mạnh. Khách sỉ chỉ mua được dưới 200 quả mỗi lần. Giá bán lẻ cũng tăng liên tục trong những ngày gần đây.

Bà Thúy, chủ tiệm tạp hóa ở phường Tân Thới Hiệp, cho biết giá nhập trứng gà đầu năm là 2.900 đồng một quả, sang tháng 10 tăng lên 3.100 đồng và hiện đạt 3.500 đồng. Bà bán lẻ với giá 4.000 đồng để bù chi phí vận chuyển và hao hụt.

Giá trứng tại siêu thị không thuộc nhóm bình ổn cũng được điều chỉnh. Trứng gà ta quê (giỏ 10 quả) được bán với giá 55.500 đồng; trứng Omega3 Dabaco 57.600 đồng; trứng DHA 59.400 đồng; trứng gà gộc Ba Huân khoảng 40.500 đồng.

Trứng gà công nghiệp tại tiệm tạp hóa của bà Thúy, phường Tân Thới Hiệp. Ảnh: Thi Hà

Trên các chợ online, giá tăng tương ứng. Trứng gà ta loại lớn được rao 50.000 đồng một chục; trứng gà công nghiệp 3.500-4.000 đồng một quả. Tại Hà Nội, giá cao hơn TP HCM khoảng 10% do khan hàng và chi phí vận chuyển tăng.

Lý giải nguyên nhân giá trứng tăng mạnh, ông Thành, đầu mối thu mua ở Long An, cho biết nhiều cơ sở đang gom trứng để sản xuất bánh kẹo dịp Tết và gửi hàng ra miền Trung, khiến sản lượng bán ra tăng 30% chỉ trong vài ngày.

Nguồn cung cũng đang giảm sâu. Theo Hiệp hội Chăn nuôi Đông Nam Bộ, giá trứng duy trì mức thấp trong nhiều tháng khiến người nuôi lỗ kéo dài. Nhiều trang trại phải giảm đàn hoặc treo chuồng. Mưa lũ tại nhiều tỉnh làm thiệt hại chuồng trại, buộc một số hộ bán gà đẻ làm gà thịt để hạn chế rủi ro. Hiệp hội nhận định việc giảm đàn kéo dài, cộng với gián đoạn vận chuyển do bão, là nguyên nhân trực tiếp khiến giá trứng tăng từ tháng 10.

Theo Chi cục Thống kê TP HCM, CPI tháng 10 tăng 0,14% so với tháng trước và tăng 3,5% so với cùng kỳ; nhóm thực phẩm chịu tác động mạnh nhất. Sở Công Thương TP HCM đang phối hợp doanh nghiệp triển khai bình ổn giá, ký kết nguồn cung ổn định cho gạo, dầu ăn, trứng, thịt gia cầm và rau củ, giúp giá bán thấp hơn thị trường 5-10%.

Bất chấp thuế quan, hàng Việt xuất sang Mỹ trong 10 tháng cao kỷ lục, vượt kim ngạch cả năm 2024, dẫn đầu bởi các nhóm hàng tỷ USD như dệt may, điện tử, nông – thủy sản.

Số liệu từ Cục Hải quan cho thấy 10 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu hàng Việt sang Mỹ vượt 126 tỷ USD – mức cao nhất từ trước tới nay và tăng 28% so với cùng kỳ 2024. Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm trên 30% tổng kim ngạch và đóng vai trò dẫn dắt triển vọng thương mại năm 2026.

Đằng sau kỷ lục này là sự mở rộng đồng loạt ở các nhóm hàng chủ lực. Công nghiệp chế biến – chế tạo tiếp tục giữ vai trò mũi nhọn, đặc biệt ở các ngành điện tử, máy móc và công nghệ. Máy vi tính, điện tử và linh kiện tăng gần 78%, đạt hơn 34 tỷ USD – mức tăng mạnh nhất trong thập kỷ qua nhờ nhu cầu máy chủ AI, thiết bị công nghệ và linh kiện phục vụ sản xuất bán dẫn. Máy móc và thiết bị cũng duy trì đà tăng 9,2%, lên 19,6 tỷ USD; điện thoại và linh kiện tăng nhẹ lên 9,02 tỷ USD sau hai năm chững lại; còn dệt may – ngành xuất khẩu truyền thống đã phục hồi với 14,81 tỷ USD, tăng 11,4%.

Sự bứt phá của nhóm đồ chơi và dụng cụ thể thao cũng đang tạo nên thay đổi lớn trong cơ cấu xuất khẩu. Sau khi nhiều doanh nghiệp Mỹ dịch chuyển đơn hàng khỏi Trung Quốc, nhóm này tăng hơn 255%, từ 1,47 tỷ USD lên 5,24 tỷ USD – mức tăng cao nhất trong nhiều năm. Song song đó, các nhóm hàng tiêu dùng như gỗ và sản phẩm gỗ đạt 7,8 tỷ USD (tăng 6%), trong khi phương tiện vận tải và phụ tùng tăng gần 11%.

Khối nông – thủy sản cũng có sự tăng tốc đáng kể. Rau quả tăng 58,5%, cà phê tăng hơn 60% nhờ giá thế giới cao, sản phẩm cao su tăng 51%. Thủy sản – sau giai đoạn giảm sâu kéo dài đã phục hồi với mức tăng 7,5% khi tồn kho tại Mỹ giảm mạnh và nhu cầu sản phẩm cao cấp khởi sắc trở lại.

Trong bức tranh sáng sủa đó, dệt may nổi lên là ngành chịu tác động mạnh bởi thuế quan từ tháng 9 nhưng vẫn giữ được mức tăng trưởng tích cực. Kết quả kinh doanh quý III của hầu hết doanh nghiệp trong ngành đều khả quan. Trong đó Wigroup ghi nhận tăng trưởng 15,82% so với cùng kỳ, còn Vinatex đạt lợi nhuận hơn 359 tỷ đồng, tăng khoảng 56% nhờ đẩy mạnh giao hàng trước thời điểm thuế mới có hiệu lực. Nhờ đó, lãi sau thuế 9 tháng đầu năm của công ty này đạt hơn 943 tỷ đồng, tăng 132% so với cùng kỳ.

Ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Việt Thắng Jean (Viet Thang Jean), cho biết doanh nghiệp vẫn xuất hàng sang Mỹ đều đặn, đặc biệt trong giai đoạn dồn hàng cho mùa lễ hội cuối năm. Để đảm bảo thông quan suôn sẻ, doanh nghiệp phải khai báo nguồn gốc nguyên phụ liệu đầy đủ và tăng mạnh tỷ lệ nội địa hóa nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn mới của Mỹ.

Tương tự, một doanh nghiệp thủy sản tại An Giang chia sẻ rằng dù thuế quan khiến chi phí tăng, các lô hàng có nguồn gốc rõ ràng và chất lượng ổn định vẫn vào Mỹ khá thuận lợi. Tuy vậy, để tạo lợi thế cạnh tranh dài hạn, doanh nghiệp đang tập trung chế biến sâu, tự động hóa và áp dụng công nghệ trong nuôi trồng để giảm giá thành. Nhiều doanh nghiệp cũng bắt đầu mở rộng sang phân khúc Halal và khai thác các thị trường có cấu trúc tiêu dùng tương đồng Mỹ nhằm giảm phụ thuộc vào một thị trường duy nhất.

Con tôm sú khổng lồ nặng khoảng 300 gram. Ảnh: An Cảng

Theo các chuyên gia ngành hàng, diễn biến tích cực của xuất khẩu năm nay phản ánh sự dịch chuyển mạnh mẽ của chuỗi cung ứng toàn cầu. Khi lạm phát Mỹ hạ nhiệt, lãi suất ổn định và chu kỳ xả kho gần kết thúc, các nhà nhập khẩu Mỹ buộc phải quay lại đặt hàng mới. Xu hướng giảm phụ thuộc vào Trung Quốc của doanh nghiệp Mỹ càng củng cố lợi thế cho Việt Nam trong các ngành điện tử, cơ khí, đồ chơi, dệt may và công nghiệp nhẹ.

Triển vọng 2026 được đánh giá khả quan nhưng không kém phần thách thức. Theo các hiệp hội, Mỹ đang gia tăng điều tra phòng vệ thương mại, đặc biệt ở gỗ, kim loại và dệt may; đồng thời áp tiêu chuẩn môi trường và truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp Việt duy trì khả năng thích ứng, từ nâng chuẩn minh bạch nguyên liệu đến đầu tư sản xuất xanh, nhiều ngành như điện tử, máy móc, giày dép, dây cáp điện, đồ chơi và các ngành nông thủy sản chất lượng cao có thể tiếp tục giữ đà tăng trưởng.

Nhiều chuyên gia cho rằng giá vàng tuần này có thể tiếp tục đi ngang hoặc giảm, do nhà đầu tư vẫn đang chờ đợi quyết định giảm lãi suất tiếp theo của Fed.

Theo khảo sát mới nhất của Kitco, trong 13 nhà phân tích tham gia khảo sát, chỉ 2 người tin rằng vàng có khả năng đi lên tuần này. Ngược lại, tỷ lệ dự báo giảm và đi ngang lần lượt chiếm 31% và 54%.

Cuộc thăm dò trực tuyến 228 nhà đầu tư cá nhân cho thấy 61% số người tham gia dự đoán giá vàng tích cực. Trong khi đó, 19% nhà đầu tư có tâm lý bi quan và 20% quan điểm trung lập.

Ông David Morrison, Chuyên gia phân tích thị trường cấp cao tại Trade Nation, tỏ ra bi quan với vàng trong ngắn hạn. “Triển vọng của vàng đang khá bất định”, ông nói. Chuyên gia này nhận định chỉ báo MACD trên đồ thị ngày có vẻ cần giảm về mức thấp hơn để kích hoạt lực mua mới. Dù cổ phiếu công nghệ dẫn dắt đợt bán tháo trên thị trường chứng khoán Mỹ, đến giờ vẫn chưa có dấu hiệu cho thấy nhà đầu tư tìm đến vàng như một tài sản trú ẩn thay thế.

Các thỏi vàng từ kho tiền của một ngân hàng ở Zurich (Thụy Sĩ). Ảnh: Reuters

Ông Alex Kuptsikevich, chuyên gia phân tích thị trường cấp cao của FxPro, dự báo vàng sẽ giảm trong tuần này. Ông đang theo dõi khả năng phá vỡ đường trung bình động 50 ngày.

Theo ông, đợt sụt giảm giá hồi tháng trước đã chấm dứt chu kỳ tăng kéo dài ba năm của vàng. Dù vậy, giá vẫn trụ khá tốt trong vài tuần qua, bất chấp USD mạnh hơn và tiến triển của kế hoạch hòa bình cho Ukraine – những yếu tố này dễ khiến vàng giảm. Hiện tại, bên mua giữ giá trên đường xu hướng (đường trung bình động 50 ngày). “Nếu phá vỡ dưới mức này, xu hướng giao dịch hiện tại có thể thay đổi”, chuyên gia của FxPro nhận định.

Còn ông Kevin Grady, Chủ tịch Phoenix Futures and Options, nói thị trường đang chờ Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đưa ra tín hiệu điều hướng. “Tôi nghĩ phần lớn vấn đề nằm ở lãi suất”, ông nói. Chuyên gia này nhận định nhà đầu tư đều chờ xem Fed sẽ làm gì trong cuộc họp tháng 12 và đang theo dõi kỹ biên bản cũng như các phát biểu trước đó.

Đồng quan điểm, ông Adrian Day, Chủ tịch Adrian Day Asset Management, nói vàng có thể cần thêm thời gian trước khi bước vào một xu hướng tăng bền vững, dù quyết định lãi suất của Fed trong tháng tới có thể làm thay đổi cục diện. “Tôi không cho rằng giá sẽ giảm nhiều từ mức hiện tại, các yếu tố cơ bản vẫn đang hỗ trợ và dòng tiền đứng ngoài sẽ sẵn sàng mua vào nếu giá điều chỉnh”, chuyên gia nhận định.

“Hãy kỳ vọng giá tăng”, là nhận định của ông Rich Checkan, Chủ tịch kiêm COO của Asset Strategies International, về giá vàng tuần này. Ông phân tích các yếu tố cơ bản không thay đổi và hoạt động mua vàng của các ngân hàng trung ương không suy giảm. Ông cũng cho rằng đợt điều chỉnh giảm và tích lũy vừa qua của kim loại quý này đã bị làm quá mức.