Category: Hàng hóa

Giá trị giao dịch tiền số on-chain của Việt Nam ước tính quanh 220-230 tỷ USD, tương đương hơn 600 triệu USD mỗi ngày, đứng thứ ba trong khu vực APAC.

Theo báo cáo mới đây của Chainalysis, giá trị giao dịch tiền số on-chain tại Việt Nam ước tính đạt quanh 220-230 tỷ USD (tương đương 5.820-6.080 nghìn tỷ đồng) trong giai đoạn tháng 72024-62025. Trung bình mỗi ngày có khoảng hơn 600 triệu USD (gần 16.300 tỷ đồng) tiền số được giao dịch.

On-chain là các hành động và giao dịch diễn ra trực tiếp trên mạng lưới blockchain . Dữ liệu on-chain tập hợp các thông tin từ chuyển tiền, kích hoạt hợp đồng thông minh, lịch sử giao dịch, số dư ví, dữ liệu staking… đều được ghi nhận công khai, vĩnh viễn và không thể chỉnh sửa.

Chainalysis là một công ty phân tích blockchain và nền tảng dữ liệu về tài sản số. Họ thường xuyên cung cấp phần mềm, dịch vụ và báo cáo nghiên cứu cho các cơ quan chính phủ, sàn giao dịch và tổ chức tài chính để theo dõi, phân tích hoạt động giao dịch trên blockchain và tiền số.

Theo Chainalysis, dòng tiền giao dịch tại Việt Nam hiện xếp thứ ba trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương (APAC) và chiếm gần 10 tổng giá trị giao dịch tiền số on-chain khu vực này. Việt Nam chỉ đứng sau Ẩn Độ và Hàn Quốc. Theo nhóm phân tích, số liệu trên cho thấy tiền số đang trở thành thông dụng tại Việt Nam trong việc chuyển tiền, chơi game và tiết kiệm .

Chainalysis so sánh dữ liệu của giai đoạn tháng 72024-62025 với giai đoạn tháng 72023-62024 cho thấy dòng tiền giao dịch tại Việt Nam tăng 55, thấp so với mức tăng trưởng ba con số của các nước khác như Nhật Bản, Indonesia, Hàn Quốc và Ấn Độ. Tuy nhiên theo nhóm chuyên gia, đây là dấu hiệu cho thấy Việt Nam đang là một thị trường trưởng thành, nơi tiền số đã ăn sâu vào kiều hối và hoạt động tài chính hàng ngày.

Đồng xu biểu trưng của Bitcoin – tiền số lớn nhất thế giới. Ảnh: Bảo Lâm

Tiền số ngày càng phổ biến tại Việt Nam. Theo báo cáo của Triple-A năm 2024, hơn 20 dân số Việt Nam sở hữu tài sản số. Việt Nam cũng nằm trong nhóm ba quốc gia đứng đầu về chỉ số chấp nhận tài sản số theo dữ liệu của Chainalysis, với mức độ phổ cập cao gấp 3-4 lần so với trung bình toàn cầu.

Trước đây, hoạt động giao dịch, sở hữu tài sản số chưa có hành lang pháp lý rõ ràng. Song Luật Công nghiệp công nghệ số, được Quốc hội ban hành tháng 6 và có hiệu lực từ 112026, lần đầu quy định tài sản số là tài sản theo pháp luật dân sự hiện hành. Đây cũng là cơ sở để cơ quan thuế áp dụng chính sách thuế tương ứng.

Gần đây, Chính phủ đưa ra nghị quyết thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong vòng 5 năm. Các hoạt động trên thị trường này gồm chào bán, phát hành tài sản mã hóa; tổ chức thị trường giao dịch và cung cấp dịch vụ. Song song đó, hai trung tâm tài chính quốc tế tại TP HCM và Đà Nẵng cũng đang được chuẩn bị xây dựng, tạo ra sandbox cho các dự án tài sản số thử nghiệm.

Việt Nam là thị trường có dòng tiền giao dịch tiền số lớn thứ ba khu vực APAC. Ảnh: Chainalysis

Báo cáo của Chainalysis cũng chỉ ra APAC là khu vực phát triển nhanh nhất trên thế giới về giá trị giao dịch tiền số on-chain, hiện nổi lên như một động lực tăng trưởng chính trên toàn cầu, thường xuyên đứng thứ hai chỉ sau châu Âu về khối lượng và đôi khi vượt qua Bắc Mỹ về tổng giá trị hàng tháng.

10 quốc gia đứng đầu đang chiếm gần ba phần tư tổng giá trị giao dịch tiền số on-chain tại APAC. Trong đó Ấn Độ dẫn đầu với 338 tỷ USD. Chainalysis lý giải sự phát triển tiền số ở quốc gia này nhờ cộng đồng lớn người di cư có nhu cầu kiều hối, người trẻ đang sử dụng giao dịch tiền số như một khoản thu nhập bổ sung và các mô hình fintech cũng đang thúc đẩy việc sử dụng rộng rãi.

Thị trường lớn thứ hai khu vực là Hàn Quốc. Tại đây, tiền số được giao dịch gần giống như cổ phiếu. Các quy tắc mới như Đạo luật bảo vệ người dùng tài sản số năm 2024 đang định hình lại hoạt động trên các sàn giao dịch lớn trong nước.

Thị trường Nhật Bản xếp thứ 5 về giá trị nhưng có tốc độ tăng trưởng mạnh nhất. Tiền số tại quốc gia này tương đối trầm lắng trong những năm gần đây nhưng đã tăng trưởng trở lại trong bối cảnh một số chính sách mới hỗ trợ tăng trưởng thị trường theo thời gian như cải cách quy định để giải thích tốt hơn vai trò của tiền số như một công cụ đầu tư, các thay đổi theo kế hoạch đối với chế độ thuế tiền số và cấp phép cho nhà phát hành stablecoin đầu tiên được hỗ trợ bằng đồng yen.

Sàn tiền số lớn nhất thế giới Binance đề xuất miễn thuế thu nhập cá nhân với nhóm tạo lập thị trường để ổn định thanh khoản nhưng các chuyên gia cho rằng chỉ nên áp dụng ngắn hạn.

Trong công văn góp ý gửi Bộ Tài chính về Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi, sàn giao dịch tiền số Binance khuyến nghị xem xét lại việc đánh thuế trên tổng giá bán tài sản số. Nếu áp dụng, họ cho rằng nên miễn thuế với các nhà tạo lập thị trường.

Nhà tạo lập thị trường (market maker) là các cá nhân hay tổ chức chuyên cung cấp thanh khoản cho thị trường. Họ luôn sẵn sàng mua hoặc bán một loại tài sản ở mức giá đã báo công khai. Nhóm cá mập này giúp tạo ra tính thanh khoản trên thị trường, đổi lại phần thưởng của họ là chênh lệch giữa giá mua và giá bán.

Binance cho rằng thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số nên được phân loại là thu nhập từ chuyển nhượng vốn và theo đó, tính thuế dựa trên lợi nhuận ròng (giá bán trừ đi giá mua và các chi phí liên quan) nhân 20. Trong trường hợp không thể xác định lợi nhuận ròng, thuế được tính bằng 0,1 trên giá chuyển nhượng.

Cách tiếp cận này hướng đến sự cân bằng giữa tính đơn giản và công bằng, đồng thời đảm bảo việc đánh thuế tài sản số phù hợp với các nguyên tắc đã được thiết lập trong việc đánh thuế các giao dịch chứng khoán, đại diện Binance nêu quan điểm.

Song sàn giao dịch lớn nhất thế giới cũng lưu ý việc đánh thuế trên tổng giá trị giao dịch, ngay cả ở mức có vẻ thấp, cũng làm giảm đáng kể động lực giao dịch tài sản số. Điều này tác động tiêu cực đến ngành do thuế này đánh vào mọi giao dịch cơ sở tổng giá bán trước thuế, ngay cả khi người bán đang chịu lỗ. Ngoài ra, việc này cũng khiến hoạt động giao dịch tần suất cao của một nhóm nhà giao dịch trở nên không khả thi vì họ thường thực hiện khối lượng lớn các giao dịch có biên lợi nhuận thấp thông qua thuật toán tự động.

Theo Binance, việc áp dụng thuế một cách đồng loạt đối với hoạt động này có thể dẫn đến nghĩa vụ thuế vượt quá lợi nhuận thực tế, từ đó làm suy giảm các giao dịch thường xuyên và làm giảm thanh khoản thị trường. Sự vắng mặt của các nhà tạo lập thị trường sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động và sự ổn định của nền kinh tế tài sản số.

Khi nền kinh tế tài sản số suy thoái sẽ giảm số lượng người tham gia trên thị trường, từ đó dẫn đến sự thiếu hụt tổng thu ngân sách về thuế. Những tác động tiêu cực lan tỏa này đã được ghi nhận ở những khu vực pháp lý áp dụng thuế giao dịch tương tự.

Ví dụ, Indonesia áp thuế 0,22 với giao dịch chuyển nhượng tài sản mã hóa. Ngay sau khi thực thi vào năm 2022, họ đã miễn trừ cho các nhà tạo lập thị trường khỏi chế độ này để giảm thiểu tác động mạnh mẽ lên thanh khoản trong nước. Tuy nhiên, thu ngân sách thuế tài sản mã hóa của Indonesia vẫn giảm 63 vào năm 2023 sau khi cách tính thuế này được áp dụng vào tháng 52022, bất chấp giá Bitcoin tăng vọt.

Nhà đầu tư đang cầm biểu trưng Bitcoin trước màn hình theo dõi thị giá. Ảnh: CNBC

Nói với VnExpress , đại diện Dragon Capital cho rằng việc áp thuế trên tổng giá trị giao dịch trong một số trường hợp có thể vượt quá lợi nhuận thực tế, ảnh hưởng đến hoạt động của các nhà tạo lập thị trường. Do đó, có thể cân nhắc các chính sách ưu đãi có điều kiện cho tổ chức tạo lập thị trường, gắn với yêu cầu minh bạch và nghĩa vụ báo cáo. Trong ngắn hạn, các biện pháp khuyến khích hoặc miễn giảm có thể được xem xét để hỗ trợ thanh khoản và góp phần ổn định thị trường.

Tuy nhiên, về lâu dài, thay vì miễn thuế hoàn toàn, Dragon Capital cho rằng có một hướng tiếp cận hợp lý hơn là áp dụng thuế dựa trên lợi nhuận ròng, tính theo thuế thu nhập doanh nghiệp đối với tổ chức và thuế thu nhập cá nhân cho cá nhân.

Từ góc nhìn của nhà nghiên cứu, PGS.TS Nguyễn Thanh Bình, Chủ nhiệm Trung tâm nghiên cứu công nghệ mới trong kinh doanh (CBET) thuộc Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng miễn thuế với các nhà tạo lập thị trường là một đề xuất hợp lý để thu hút họ duy trì thanh khoản. Tuy nhiên, chuyên gia lưu ý nếu không có chính sách tương ứng cho thị trường chứng khoán bởi sẽ dễ vi phạm nguyên tắc trung lập thuế.

Theo ông Bình, việc miễn thuế này có thể chỉ ứng dụng trong ngắn hạn. Đồng thời, cơ quan quản lý cần thiết lập khuôn khổ pháp lý và nghĩa vụ hoạt động rõ ràng đối với nhà tạo lập thị trường (như tiêu chuẩn duy trì báo giá, trần chênh lệch giá, yêu cầu báo cáo minh bạch để tránh lạm dụng những quy tắc như rửa tiền) để bảo đảm trách nhiệm giải trình và ngăn chặn tình trạng doanh nghiệp gắn mác tạo lập thị trường chỉ nhằm hưởng ưu đãi thuế.

Giai đoạn đầu có thể miễn thuế cho các nhà tạo lập thị trường, sau đó về lâu dài nên áp dụng thuế trên phần lợi nhuận của họ, chuyên gia từ Đại học RMIT Việt Nam đề xuất.

Dragon Capital cũng nêu quan điểm chính sách thuế cần đảm bảo công bằng, minh bạch và hỗ trợ phát triển thị trường bền vững. Quỹ ngoại này đề xuất trong ngắn hạn có thể áp dụng mức thuế đơn giản (ví dụ 0,1 mỗi giao dịch, tương tự chứng khoán) đối với các giao dịch minh bạch, nhằm xây dựng ý thức tuân thủ và hỗ trợ hạ tầng quản lý.

Sau đó về dài hạn, chuyển sang hệ thống thuế lãi vốn dựa trên lợi nhuận ròng, cho phép khấu trừ chi phí hợp lý và bù trừ lãi – lỗ. Việc phân định rõ thu nhập cá nhân và thu nhập doanh nghiệp, theo Dragon Capital, là rất quan trọng. Có thể áp dụng cơ chế sandbox để thử nghiệm khung chính sách trước khi triển khai rộng rãi.

Họ lấy ví dụ ở Mỹ, tài sản số chịu đồng thời thuế thu nhập (đối với tiền lương, phần thưởng khai thác – mining rewards – hoặc lợi tức staking – staking yields) và thuế lãi vốn (khi bán, hoán đổi hoặc dùng để thanh toán). Thuế suất cũng khác nhau giữa nắm giữ ngắn hạn và dài hạn. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc phân biệt dòng thu nhập và thời gian nắm giữ nhằm đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong chính sách thuế.

Việt Nam là thị trường có dòng tiền giao dịch tiền số lớn thứ ba khu vực APAC. Ảnh: Chainalysis

Tài sản số ngày càng phổ biến tại Việt Nam. Theo báo cáo của Triple-A năm 2024, hơn 20 dân số Việt Nam sở hữu tài sản số. Còn theo dữ liệu từ công ty phân tích Chainalysis, giá trị giao dịch tiền số on-chain tại Việt Nam ước tính đạt quanh 220-230 tỷ USD trong giai đoạn tháng 72024-62025. Trung bình mỗi ngày có khoảng hơn 600 triệu USD (gần 16.300 tỷ đồng) tiền số được giao dịch.

Dòng tiền giao dịch tại Việt Nam hiện xếp thứ ba trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương (APAC) và chiếm gần 10 tổng giá trị khu vực này. Theo nhóm phân tích, số liệu trên cho thấy tiền số đang trở nên thông dụng tại Việt Nam trong việc chuyển tiền, chơi game và tiết kiệm .

Trước đây, hoạt động giao dịch, sở hữu tài sản số chưa có hành lang pháp lý rõ ràng. Song Luật Công nghiệp công nghệ số, được Quốc hội ban hành tháng 6 và có hiệu lực từ 112026, lần đầu quy định tài sản số là tài sản theo pháp luật dân sự hiện hành. Đây cũng là cơ sở để cơ quan thuế áp dụng chính sách thuế tương ứng.

Gần đây, Chính phủ đưa ra nghị quyết thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong vòng 5 năm. Các hoạt động trên thị trường này gồm chào bán, phát hành tài sản mã hóa; tổ chức thị trường giao dịch và cung cấp dịch vụ. Song song đó, hai trung tâm tài chính quốc tế tại TP HCM và Đà Nẵng cũng đang được chuẩn bị xây dựng, tạo ra sandbox cho các dự án tài sản số thử nghiệm.

Vietlott vừa tìm được một khách hàng trúng giải Jackpot trị giá hơn 179 tỷ đồng sau hai tháng rưỡi tích lũy.

Tại kỳ quay thưởng tối 309, Công ty Xổ số Điện toán Việt Nam (Vietlott) đã xác định một vé trúng giải Jackpot 1 của sản phẩm Power 655 có dãy số 17 – 23 – 34 – 39 – 46 – 52.

Giải thưởng này trị giá hơn 179 tỷ đồng và được tích lũy trong 2,5 tháng qua. Gần nhất, Jackpot 1 tìm được chủ nhân là hôm 127 với trị giá gần 345 tỷ đồng. Đây cũng là giải thưởng có trị giá lớn nhất kể từ khi Vietlott bắt đầu kinh doanh xổ số điện toán từ năm 2016.

Hiện tại, Vietlott rà soát thông tin về kênh phát hành vé trúng giải thưởng lần này. Công ty có thể công bố thông tin chi tiết hơn vào ngày mai. Sau khi nộp thuế thu nhập cá nhân, khách hàng có thể thực nhận về hơn 161 tỷ đồng.

Cũng tại kỳ quay số, giải Jackpot 2 cũng tìm được chủ nhân. Theo đó, hai khách hàng cùng trúng 3,75 tỷ đồng mỗi giải.

Vietlott năm nay được Bộ Tài chính giao chỉ tiêu doanh thu có thuế đạt 8.750 tỷ đồng, lãi trước thuế 305 tỷ đồng và nộp ngân sách nhà nước 2.023 tỷ đồng.

Nửa đầu năm nay, công ty xổ số này đạt doanh thu bán hàng 4.565 tỷ đồng, tăng hơn 12 cùng kỳ. Lãi trước thuế cũng tăng gần 16 lên mức trên 244 tỷ. Như vậy, sau một nửa chặng đường, Vietlott hoàn thành lần lượt hơn 52, 80 kế hoạch doanh thu và lợi nhuận được giao.

Tính đến nay, hệ thống phân phối của Vietlott hơn 6.620 thiết bị đầu cuối để bán vé trực tiếp và hơn 3 triệu tài khoản đăng ký dự thưởng qua điện thoại.

Hà Nội Nhiều hàng quán ở rốn ngập phải dịch chuyển đồ, thậm chí đóng cửa do ảnh hưởng của hoàn lưu bão Bualoi.

Mưa lớn kéo dài từ sáng 309 khiến Thủ đô xuất hiện 82 điểm ngập úng, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của nhiều hàng quán, trong khi nhu cầu mua sắm hàng thiết yếu của người dân tăng cao.

Nằm ở vùng trũng của Hà Nội, phần lớn hàng quán tại khu đô thị Geleximco, xã An Khánh, đóng cửa giữa mưa ngập. Chuỗi cửa hàng La Pizza Steak dừng bán hàng tại cơ sở khu này trong hai ngày (299 và 309). Họ có 5 cửa hàng tại Hà Nội và Hưng Yên. Đồ đạc được di chuyển sang cơ sở phường Tây Mỗ cách đó 1 km.

Chúng tôi chỉ mong trời ngừng mưa, bởi ảnh hưởng tới thực phẩm trữ đông, đồ đạc nếu nước tràn vào tầng hầm, ông Tuấn Trương, chủ chuỗi cửa hàng nói. Họ phải cắt cử hai nhân sự túc trực thường xuyên để ứng phó sự cố, dọn dẹp cửa hàng khi nước rút. Tại cơ sở của chuỗi này ở khu đô thị Vinhomes Smart City, các đơn online vẫn có thể phục vụ, giảm bớt thiệt hại khi nước ngập dâng cao.

Cùng khu vực Nam An Khánh, bà Bùi Thị Hiền, chủ quán Tiệm ốc nhà Ball, cho biết đây là lần ngập sâu thứ hai trong gần 40 ngày qua. Lần trước đó mới diễn ra hồi cuối tháng 8, do ảnh hưởng của bão Kajiki khiến toàn khu bị mất điện trong 3 ngày.

Thuê cửa hàng tại khu này từ năm ngoái, bà Hiền cho biết không ngờ nền khu vực này thấp, thường xuyên bị ngập khi trời mưa to. Cửa hàng không thể xoay xở bán hàng online, buộc đóng cửa và kê đồ đạc lên cao, tránh tổn thất nặng hơn.

Nhiều hàng quán kinh doanh tại Khu đô thị Geleximco bị ảnh hưởng do ngập nước. Ảnh: Hoàng Giang

Không chỉ vậy, nhiều cửa hàng thời trang, ăn uống, giao hàng tại Hà Nội cũng thông báo trên fanpage việc đóng cửa tránh ảnh hưởng bão Bualoi. Lúc 17h, HakyFood, một đơn vị chuyên ship đồ ăn đêm thông báo tạm dừng bán hàng do nhiều tuyến đường ngập lụt. Đơn vị cho biết sẽ mở trở lại khi thời tiết ổn định. Tương tự, hãng thời trang JM Dress đóng cửa sớm một số cửa hàng tại khu vực ngập sâu như Cầu Giấy, Đống Đa, Hai Bà Trưng…

Mưa ngập khiến việc vận chuyển hàng hóa, thực phẩm khó khăn . Tại nhiều chợ dân sinh Hà Nội, các loại thực phẩm thiết yếu như rau, thịt, trứng được người dân tăng mua để tích trữ.

Anh Xuân Lai, chủ một cửa hàng bán rau củ tại khu vực Nghĩa Tân, cho biết từ sáng, lượng mua các loại rau lá, củ tăng nhanh. Đến 17h, cửa hàng của anh đã hết một số loại rau để được lâu như bí, bầu, su hào, su su… Mưa ngập khiến rau dập nát, nguồn hàng những ngày tới bị ảnh hưởng, giá cả sẽ tăng ít nhiều, anh nói.

Giá rau tại chợ tăng cao, có loại gấp đôi so với ngày thường. Chẳng hạn, rau muống tăng lên 15.000 đồng một mớ, bắp cải cũng tăng lên khoảng 20.000 đồng mỗi kg.

Chị Huyền ở Mỹ Đình 1, phường Từ Liêm, ghé chợ mua đồ ăn cho ba ngày tới. Chị cho hay gia đình có thói quen mua đồ tươi sống theo ngày, nhưng do ảnh hưởng của bão, chị tăng lượng mua hơn 1 kg thịt heo để dự trữ. Hiện giá thịt heo chưa thay đổi nhiều, mỗi kg sườn non khoảng 140.000 đồng, ba chỉ 180.000 đồng. Tôi mua sẵn cho những ngày tới bởi sau bão giá thường đắt hơn, chị Huyền cho hay.

Một quầy thịt heo ở Mỹ Đình 1, phường Từ Liêm trong ngày mưa lớn 309. Ảnh: Ngọc Diễm

Trong khi đó, nhiều chuỗi siêu thị lớn chủ động bổ sung thêm hàng hóa đáp ứng nhu cầu gia tăng của người dân. Bà Nguyễn Thị Thùy Hương, Giám đốc Vận hành WinCommerce cho biết đơn vị đã lên kế hoạch tăng gấp rưỡi nguồn cung thực phẩm tươi sống như rau củ và thịt và thêm 20 hàng thiết yếu (mì tôm, nước mắm, dầu ăn, gia vị…).

Hãng cũng chủ động điều chuyển các mặt hàng rau xanh (cải chip, bắp cải, cải thảo, cà chua, cà rốt…) từ các nhà cung cấp và vùng sản xuất ở Lâm Đồng, đảm bảo hàng luôn sẵn và đầy đủ.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Bích Vân, Giám đốc truyền thông Tập đoàn Central Retail Việt Nam, cho hay các siêu thị của họ ở Lào Cai, Yên Bái cũng gặp tình trạng ngập tương tự Hà Nội. Các mặt hàng được chúng tôi duy trì giá ổn định, hạn chế tình trạng giá lên xuống bất ngờ do có nhà cung ứng ổn định, ký hợp đồng dài hạn, bà Vân nói.

Thủy Trương – Ngọc Diễm – Ngọc Mai

Sàn tiền số lớn nhất thế giới Binance đề xuất miễn thuế thu nhập cá nhân với nhóm tạo lập thị trường để ổn định thanh khoản nhưng các chuyên gia cho rằng chỉ nên áp dụng ngắn hạn.

Trong công văn góp ý gửi Bộ Tài chính về Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi, sàn giao dịch tiền số Binance khuyến nghị xem xét lại việc đánh thuế trên tổng giá bán tài sản số. Nếu áp dụng, họ cho rằng nên miễn thuế với các nhà tạo lập thị trường.

Nhà tạo lập thị trường (market maker) là các cá nhân hay tổ chức chuyên cung cấp thanh khoản cho thị trường. Họ luôn sẵn sàng mua hoặc bán một loại tài sản ở mức giá đã báo công khai. Nhóm cá mập này giúp tạo ra tính thanh khoản trên thị trường, đổi lại phần thưởng của họ là chênh lệch giữa giá mua và giá bán.

Binance cho rằng thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số nên được phân loại là thu nhập từ chuyển nhượng vốn và theo đó, tính thuế dựa trên lợi nhuận ròng (giá bán trừ đi giá mua và các chi phí liên quan) nhân 20. Trong trường hợp không thể xác định lợi nhuận ròng, thuế được tính bằng 0,1 trên giá chuyển nhượng.

Cách tiếp cận này hướng đến sự cân bằng giữa tính đơn giản và công bằng, đồng thời đảm bảo việc đánh thuế tài sản số phù hợp với các nguyên tắc đã được thiết lập trong việc đánh thuế các giao dịch chứng khoán, đại diện Binance nêu quan điểm.

Song sàn giao dịch lớn nhất thế giới cũng lưu ý việc đánh thuế trên tổng giá trị giao dịch, ngay cả ở mức có vẻ thấp, cũng làm giảm đáng kể động lực giao dịch tài sản số. Điều này tác động tiêu cực đến ngành do thuế này đánh vào mọi giao dịch cơ sở tổng giá bán trước thuế, ngay cả khi người bán đang chịu lỗ. Ngoài ra, việc này cũng khiến hoạt động giao dịch tần suất cao của một nhóm nhà giao dịch trở nên không khả thi vì họ thường thực hiện khối lượng lớn các giao dịch có biên lợi nhuận thấp thông qua thuật toán tự động.

Theo Binance, việc áp dụng thuế một cách đồng loạt đối với hoạt động này có thể dẫn đến nghĩa vụ thuế vượt quá lợi nhuận thực tế, từ đó làm suy giảm các giao dịch thường xuyên và làm giảm thanh khoản thị trường. Sự vắng mặt của các nhà tạo lập thị trường sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động và sự ổn định của nền kinh tế tài sản số.

Khi nền kinh tế tài sản số suy thoái sẽ giảm số lượng người tham gia trên thị trường, từ đó dẫn đến sự thiếu hụt tổng thu ngân sách về thuế. Những tác động tiêu cực lan tỏa này đã được ghi nhận ở những khu vực pháp lý áp dụng thuế giao dịch tương tự.

Ví dụ, Indonesia áp thuế 0,22 với giao dịch chuyển nhượng tài sản mã hóa. Ngay sau khi thực thi vào năm 2022, họ đã miễn trừ cho các nhà tạo lập thị trường khỏi chế độ này để giảm thiểu tác động mạnh mẽ lên thanh khoản trong nước. Tuy nhiên, thu ngân sách thuế tài sản mã hóa của Indonesia vẫn giảm 63 vào năm 2023 sau khi cách tính thuế này được áp dụng vào tháng 52022, bất chấp giá Bitcoin tăng vọt.

Nhà đầu tư đang cầm biểu trưng Bitcoin trước màn hình theo dõi thị giá. Ảnh: CNBC

Nói với VnExpress , đại diện Dragon Capital cho rằng việc áp thuế trên tổng giá trị giao dịch trong một số trường hợp có thể vượt quá lợi nhuận thực tế, ảnh hưởng đến hoạt động của các nhà tạo lập thị trường. Do đó, có thể cân nhắc các chính sách ưu đãi có điều kiện cho tổ chức tạo lập thị trường, gắn với yêu cầu minh bạch và nghĩa vụ báo cáo. Trong ngắn hạn, các biện pháp khuyến khích hoặc miễn giảm có thể được xem xét để hỗ trợ thanh khoản và góp phần ổn định thị trường.

Tuy nhiên, về lâu dài, thay vì miễn thuế hoàn toàn, Dragon Capital cho rằng có một hướng tiếp cận hợp lý hơn là áp dụng thuế dựa trên lợi nhuận ròng, tính theo thuế thu nhập doanh nghiệp đối với tổ chức và thuế thu nhập cá nhân cho cá nhân.

Từ góc nhìn của nhà nghiên cứu, PGS.TS Nguyễn Thanh Bình, Chủ nhiệm Trung tâm nghiên cứu công nghệ mới trong kinh doanh (CBET) thuộc Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng miễn thuế với các nhà tạo lập thị trường là một đề xuất hợp lý để thu hút họ duy trì thanh khoản. Tuy nhiên, chuyên gia lưu ý nếu không có chính sách tương ứng cho thị trường chứng khoán bởi sẽ dễ vi phạm nguyên tắc trung lập thuế.

Theo ông Bình, việc miễn thuế này có thể chỉ ứng dụng trong ngắn hạn. Đồng thời, cơ quan quản lý cần thiết lập khuôn khổ pháp lý và nghĩa vụ hoạt động rõ ràng đối với nhà tạo lập thị trường (như tiêu chuẩn duy trì báo giá, trần chênh lệch giá, yêu cầu báo cáo minh bạch để tránh lạm dụng những quy tắc như rửa tiền) để bảo đảm trách nhiệm giải trình và ngăn chặn tình trạng doanh nghiệp gắn mác tạo lập thị trường chỉ nhằm hưởng ưu đãi thuế.

Giai đoạn đầu có thể miễn thuế cho các nhà tạo lập thị trường, sau đó về lâu dài nên áp dụng thuế trên phần lợi nhuận của họ, chuyên gia từ Đại học RMIT Việt Nam đề xuất.

Dragon Capital cũng nêu quan điểm chính sách thuế cần đảm bảo công bằng, minh bạch và hỗ trợ phát triển thị trường bền vững. Quỹ ngoại này đề xuất trong ngắn hạn có thể áp dụng mức thuế đơn giản (ví dụ 0,1 mỗi giao dịch, tương tự chứng khoán) đối với các giao dịch minh bạch, nhằm xây dựng ý thức tuân thủ và hỗ trợ hạ tầng quản lý.

Sau đó về dài hạn, chuyển sang hệ thống thuế lãi vốn dựa trên lợi nhuận ròng, cho phép khấu trừ chi phí hợp lý và bù trừ lãi – lỗ. Việc phân định rõ thu nhập cá nhân và thu nhập doanh nghiệp, theo Dragon Capital, là rất quan trọng. Có thể áp dụng cơ chế sandbox để thử nghiệm khung chính sách trước khi triển khai rộng rãi.

Họ lấy ví dụ ở Mỹ, tài sản số chịu đồng thời thuế thu nhập (đối với tiền lương, phần thưởng khai thác – mining rewards – hoặc lợi tức staking – staking yields) và thuế lãi vốn (khi bán, hoán đổi hoặc dùng để thanh toán). Thuế suất cũng khác nhau giữa nắm giữ ngắn hạn và dài hạn. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc phân biệt dòng thu nhập và thời gian nắm giữ nhằm đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong chính sách thuế.

Việt Nam là thị trường có dòng tiền giao dịch tiền số lớn thứ ba khu vực APAC. Ảnh: Chainalysis

Tài sản số ngày càng phổ biến tại Việt Nam. Theo báo cáo của Triple-A năm 2024, hơn 20 dân số Việt Nam sở hữu tài sản số. Còn theo dữ liệu từ công ty phân tích Chainalysis, giá trị giao dịch tiền số on-chain tại Việt Nam ước tính đạt quanh 220-230 tỷ USD trong giai đoạn tháng 72024-62025. Trung bình mỗi ngày có khoảng hơn 600 triệu USD (gần 16.300 tỷ đồng) tiền số được giao dịch.

Dòng tiền giao dịch tại Việt Nam hiện xếp thứ ba trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương (APAC) và chiếm gần 10 tổng giá trị khu vực này. Theo nhóm phân tích, số liệu trên cho thấy tiền số đang trở nên thông dụng tại Việt Nam trong việc chuyển tiền, chơi game và tiết kiệm .

Trước đây, hoạt động giao dịch, sở hữu tài sản số chưa có hành lang pháp lý rõ ràng. Song Luật Công nghiệp công nghệ số, được Quốc hội ban hành tháng 6 và có hiệu lực từ 112026, lần đầu quy định tài sản số là tài sản theo pháp luật dân sự hiện hành. Đây cũng là cơ sở để cơ quan thuế áp dụng chính sách thuế tương ứng.

Gần đây, Chính phủ đưa ra nghị quyết thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong vòng 5 năm. Các hoạt động trên thị trường này gồm chào bán, phát hành tài sản mã hóa; tổ chức thị trường giao dịch và cung cấp dịch vụ. Song song đó, hai trung tâm tài chính quốc tế tại TP HCM và Đà Nẵng cũng đang được chuẩn bị xây dựng, tạo ra sandbox cho các dự án tài sản số thử nghiệm.